Auke op zondag: Tweede Kamer Verkiezingen deel 4

Bij de Tweede Kamerverkiezingen – De programma’s IV: Bij1, Ja21, Code Oranje en Volt

Op 5 juli 1922 vonden de eerste verkiezingen met algemeen kiesrecht plaats. Door de aanvaarding van het initiatiefvoorstel Marchant mochten voortaan ook vrouwen stemmen. In dat jaar deden 48 partijen mee. Twaalf haalden een zetel.

In Europees Nederland doen dit jaar 37 partijen mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Een naoorlogs record. Het vorige record stamt uit 1971. In dat jaar stonden 28 partijen op het stembiljet. We hebben ook rustige jaren gekend. In mei 2002 deden maar 16 partijen mee.

In 1956 werd het aantal zetels in de Tweede Kamer verhoogd van 100 naar 150. Daardoor kregen nieuwkomers meer kans. 

Niet dat voor de Tweede Wereldoorlog maar een handvol partijen meedeed. In 1933 stonden bijvoorbeeld maar liefst 54 partijen op de lijst.

Bij1 – Allemaal anders, maar toch gelijkwaardig

Het programma van Bij1 begint met het hoofdstuk Antiracisme en dekolonisatie. Volgens de partij heeft ‘Nederland een lang verleden van mensenhandel, slavernij, kolonialisme en uitbuiting ten behoeve van de eigen economische welvaart. Dit gaat gepaard met een zelfbeeld van superioriteit en onschuld. We kunnen deze valse identiteit en deze periode van onrecht niet afsluiten als we niet bereid zijn excuses aan te bieden en actie te ondernemen om scheve verhoudingen als gevolg hiervan recht te zetten.’ 

Onder de noemer Herstel, zelfbeschikking en gelijkwaardigheid wordt ruim aandacht besteed aan het Caribisch deel van het Koninkrijk in het verkiezingsprogramma van Bij1.

‘Bonaire, St. Eustatius en Saba (de BES-eilanden) en Aruba, Curaçao en St. Maarten zijn officieel sinds 1954 geen koloniën van Nederland meer en worden sinds 1975 niet meer zo genoemd in officiële overheidsdocumenten. Toch heeft de relatie tussen Nederland en de overzeese eilanden van het Koninkrijk nog steeds een koloniaal karakter. De Nederlandse staat heeft zich immers verrijkt door de koloniale relaties, en de politiek (van links tot rechts) doet tot nu toe weinig om deze relatie te veranderen.’

Bij1 pleit voor een einde van de ongelijkwaardige relatie tussen besturen en bewoners van de eilanden en die van Nederland. Een nieuwe relatie gebaseerd op antikolonialisme en op het herstel van koloniale schade zorgt voor nieuwe verhoudingen. Zeggenschap en zelfbeschikkingsrecht voor inwoners kunnen worden gerealiseerd als de BES eilanden verlost worden van de grip van politiek en ambtelijk Den Haag.

‘Er wordt geen beleid voor de eilanden bedacht door mensen die er niet vandaan komen of zelf wonen’

De rijksministerraad wordt afgeschaft en vervangen door een Koninkrijk-breed overleg. Er komen ‘excuses voor koloniale exploitatie en uitbuiting, de slavenhandel en slavernij en de daaropvolgende periode van ongelijkwaardige inkomsten, bestuur en behandeling. Deze excuses zijn gekoppeld aan de afschaffing van de infrastructuur die het koloniale gedachtegoed en witte superioriteitsdenken voortzet in het beleid van de Nederlandse staat ten opzichte van het Koninkrijk en de rest van de wereld.’

Er komt een geschillencommissie om onderlinge bonje op te lossen. De autonomie binnen de overzeese landen van het Koninkrijk wordt verder uitgebouwd en ontwikkeld door de parlementen het recht te geven om wetsvoorstellen voor rijkswetten die hen aangaan in te dienen.

Een parlementaire enquête gaat de omvang van de zelfverrijking van Nederland ten koste van de eilanden tijdens de koloniale periode in kaart brengen. De conclusies van dit onderzoek zullen onderdeel worden van lespakketten in alle lagen van het onderwijs.

‘De bevolking op de eilanden bepaalt zelf de definitie van ‘herstelbetalingen’ en ‘gerechtigheid’ voor wat hen door de eeuwen heen is aangedaan. Dit houdt in dat ‘herstelbetalingen’ zoals genoemd ook wat anders kan inhouden dan alleen geld.’

Daarnaast betaalt de Nederlandse staat herstelbetalingen aan de eilanden voor de gemiste inkomsten door financiële beleidsconstructies van vóór 1954.

Nederland betaalt herstelbetalingen voor de ecologische afbraak van de gebieden door koloniale uitbuiting.

Tot slot krijgt Den Haag nog een factuur. Die is voor de herstelbetalingen voor ‘de achtergestelde ontwikkeling van de onderwijssystemen op de eilanden.’

Nederland is niet langer ‘vanzelfsprekend het ankerpunt voor de onderwijssystemen op de eilanden.’ Caribische en Zuid-Amerikaanse perspectieven zorgen voor de noodzakelijke verbreding. 

Bij1 is vriendelijk voor de studenten die vanaf de eilanden komen voor hun vervolgonderwijs in Nederland. Zij krijgen structurele ondersteuning vanuit de gemeenten waar zij gaan wonen. ‘Eenmaal in Nederland hebben wij de plicht om voor elke student te zorgen.’

Aardig is dat Bij1 een verklarende woordenlijst van 8 pagina’s achter in het programma heeft opgenomen. Waardoor de lezer niet alleen uitleg krijgt over begrippen als Anti-imperialisme, Blackfacing, Cisgender, Consent, Genderidentiteit, Intersectioneel feminisme, Non-binair, Validisme, maar ook definities van Biomassacentrales, Circulaire landbouw, Europees Handvest, Grootkapitaal, Liberaal, Parlementaire enquête, Turkijedeal en Zwijntje-tik.

De Koninklijke familie zal vermoedelijk haar stem niet aan Bij1 geven. De monarchie wordt namelijk afgeschaft. Want dat is een eeuwenoud symbool van ongelijkwaardigheid en bovendien een grote kostenpost. Nederland wordt een Republiek met een president.

De Oranjefamilie zal naar het arbeidsbureau moeten, want ‘we onteigenen het (uit koloniale tijden stammende) kapitaal van de Koninklijke familie en gebruiken dit geld voor rechtsherstel voor de voormalige koloniën en de Indische gemeenschap.’

JA21 – Het juiste antwoord

JA21 is de zoveelste club waarmee de heer Joost Eerdmans de politieke arena hoopt te betreden. Na als projectmedewerker bij het CDA werkzaam geweest te zijn, kreeg Eerdmans de smaak te pakken. De LPF, EénNL, Leefbaar Capelle, Leefbaar Rotterdam en Forum voor Democratie hebben korter of langer van zijn aanwezigheid mogen genieten. Na die laatste, korte, vrijage met Forum begon Eerdmans in november vorig jaar JA21. 

JA21 vindt dat zij een realistische conservatief-liberale koers vaart, tenminste voor iedereen die de schouders onder Nederland wil zetten.

Op de laatste pagina van het programma is de laatste zin gewijd aan Caribisch Nederland:

‘JA21 wil in Caribisch Nederland vanuit het nationaal groeifonds investeren in betere infrastructuur, havenfaciliteiten en het stimuleren van de landbouw.’ 

Waarmee JA21 genoeg had aan twintig woorden.

De partij vindt dat we trots mogen zijn op onze vaderlandse kunst en cultuur. Daarom geen gedoe over subjectieve factoren zoals kleur, gender en afkomst. Standbeelden worden weggehaald en straatnamen veranderd. JA21 gaat dit beleid stoppen. 

‘Codes inzake diversiteit en inclusiviteit, convenanten en afspraken die een ander criterium hanteren dan kwaliteit om kunst- en cultuursubsidies toe te kennen, worden afgeschaft.’

JA21 verkleint de woningnood ‘door het stichten van een mooie, nieuwe stad van 75.000 tot 150.000 inwoners waar starters, jonge gezinnen en ouderen zich kunnen vestigen.’

Mocht er in die stad behoefte zijn aan een moskee, dan mogen de minaretten niet hoger dan een door de partij vastgestelde norm.

Code Oranje – Agendé van Code Oranje

Op de website van Code Oranje staat geen link naar het partijprogramma.

De partij rept van een ‘concept Agenda van Code Oranje’. Deze agenda ‘is tot stand gekomen op basis van talloze straatinterviews, online peilingen, programma’s van lokale partijen en inbreng vanuit de netwerken van de kandidaten op de kieslijst.’

Deze aanpak brengt mee dat de zwevende kiezer na de inleidende woorden op veertien linkjes moet klikken om achter de ideeën van de partij te komen. Al is partij niet het juiste woord. Code Oranje noemt zich een beweging.

Handig is het eerste blok: De basiself van Code Oranje – Tijd voor Ombudspolitiek!

Dat is een nieuwe vorm van politiek: ‘Met een nieuwe vorm van politiek – de Ombudspolitiek – putten wij ons bestaansrecht uit de onmacht en de ideeën van de burgers, het verloren vertrouwen in politici, de bureaucratische overheidsdiensten en de groeiende afkeer van de gevestigde politieke partijen. Wij gaan probleemoplossend, van onderaf en samen met gemotiveerde burgers vormgeven aan deze Ombudspolitiek, het nieuwe normaal in politiek Den Haag.’

Het politiek bestuur in Nederland is te veel op de Randstad gericht. Zowel als het gaat om de economie, als qua mentaliteit. Thema’s die in de steden van de Randstad actueel zijn, worden verondersteld voor het hele land te gelden. Daardoor bepaalt de Randstad te veel de norm en de toon.

Bij Code Oranje past oog voor verschil. De ene regio verschilt van de andere. Vandaar ook dat de stem uit iedere regio van ons land gehoord moet worden en in regionale vraagstukken ook doorslaggevend mag zijn.

Wie na deze alinea’s verwacht dat Code Oranje ook aan de Caribische regio aandacht zal besteden komt bedrogen uit. Geen woord.

De aanvoerder van de beweging is de heer Richard de Mos. De Mos was een paar jaar kamerlid voor de PVV (2009 tot en met 2012). Van 7 juni 2018 tot 16 oktober 2019 was de aanvoerder van Oranje wethouder in Den Haag namens de Groep de Mos/Hart voor Den Haag.

De politieke carrière van De Mos kent wat lastige momenten. 

Op 1 oktober 2019 deed de Rijksrecherche huiszoeking in zijn kantoren in verband met een onderzoek naar corruptie bij het verlenen van nachtvergunningen. Waarna De Mos aftrad als wethouder.

Het Openbaar Ministerie verdenkt De Mos van deelname aan criminele organisaties, schending van het ambtsgeheim, meineed en corruptie. In het najaar volgt hierover een rechtszitting.

Op de website van Code Oranje levert dit een aardig stukje op. In de rubriek Veel gestelde vragen is de elfde vraag: Als zoveel mensen mogen meedoen, hoe voorkomt Code Oranje dan gesjoemel of fraude?

Het antwoord zorgt voor een glimlach:

Gelukkig is met al deze vormen al veel geoefend en zijn de kinderziekten wat dat betreft eruit gehaald. 

Alhoewel de partij realistisch genoeg is:

‘Dit betekent niet dat er nooit iets mis kan gaan. […] Er kunnen altijd mensen zijn, die misbruik proberen te maken van een bepaalde aanpak. We zijn niet naïef, dus daarop zullen we alert blijven.’

Volt – Toekomst made in Europe

Alles is mogelijk in een Europa dat samenwerkt. Deze laatste zin uit het partijprogramma van Volt vat de beginselen van deze Europese partij kort en bondig samen.

Niet voor niets begint het programma met deze mededeling:

‘Wij zijn Volt. Wij geloven dat betere samenwerking de enige, echte manier is om de uitdagingen van de 21ste eeuw aan te pakken.

Volt is opgericht door generatie Europa. Wij zijn een politieke beweging die aanwezig is in meer dan dertig landen in Europa. We hebben het doel om ons continent socialer, democratischer en daadkrachtiger te maken. Volt heeft verkozen vertegenwoordigers in het Europees Parlement en in verschillende Europese gemeenten. Met een eenduidig, coherent Europees programma verbinden we als eerste en enige Europese partij mensen in alle lidstaten.’

De bewoners van Caribisch Nederland moeten er maar op rekenen dat Volt ook hen tot Europa rekent. Ze worden niet bij naam genoemd in het programma. 

Maar Volt gelooft in mogelijkheden en kansen. Voor iedereen.

Lees alle delen nog eens terug HIER deel 1 waar de programma’s van VVD, PVV, DGG en CDA werden besproken. In deel 2 werden de programma’s besproken van GroenLinks, SP, PvdA en ChristenUnie en is HIER terug te lezen. In deel 3 werden de programma’s Denk, Forum voor Democratie, Partij voor de Dieren, 50Plus en SGP en kun je HIER teruglezen

Auke van der Berg schrijft sinds 2015 op zijn persoonlijke blog Ikki’s eiland waar hij inmiddels ruim 500 verhalen heeft gedeeld. Zijn eerste boek ‘Ikki’s eiland. De horzel van het koninkrijk I.