De grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld.
Filosoof Ludwig Wittgenstein (1889-1951)

Hey zus, 

De eerste vraag die ik altijd krijg als ik vertel over mijn beroep als tolk gebarentaal is: ‘hoeveel doven zijn er dan?’ En dat is een lastige hier op Bonaire. Dat is eigenlijk nog nooit tot op de bodem uitgezocht. Ik ken wel inmiddels aardig wat doven en de diverse zorginstanties hebben ook wel lijsten, maar het is nog niet centraal geregistreerd. Ik heb ook nog lang niet alle inwoners van Bonaire ontmoet, wie weet wat er nog verborgen zit! Dus in opdracht van het OLB ben ik dat aan het onderzoeken.  Ik maak allerlei afspraken met instanties om naar hun ervaringen met doven en slechthorenden te vragen. En daar valt me iets bij op. Als ik gewoon vraag naar ervaringen met doven en slechthorenden zeggen de meeste mensen: ‘nee, dat heb ik nooit meegemaakt’. Maar als ik dan even doorvraag en wat voorbeelden geef dan opent het geheugen zich en komen de verhalen op gang bij de mensen.

Nou, lang verhaal om mijn mijmering met je te delen, maar ditzelfde fenomeen ken ik ook bij een andere taal spreken. Ik moest vanmorgen aan een balie het woord ‘uitslag’ zeggen in het Papiaments. En ik kon er toch niet opkomen! Toen ik het vroeg aan de baliemedewerkster zei ze: ‘resultado’. En toen dacht ik: Shit hoe kan dat nou! Zo’n makkelijk woord, en het zit niet vooraan in mijn geheugen. Ik zou het moeten weten want het is in het Engels en Spaans vergelijkbaar. Misschien kwam het omdat ik net daarvoor het woord ‘uitslag’ had getolkt voor een dove persoon. Dat gebaar is alsof je het stokje van een vlaggetje in je hand houdt en je zwaait het voor je borst naar beneden, het lijkt een beetje op het vlaggetje van de brievenbussen hier. En terwijl ik dit schrijf, besef ik dat het gebaar voor ‘resultaat’ een heel ander gebaar is in de gebarentaal dan het gebaar voor ‘uitslag’. Zou het daardoor komen? 

Ik zou zo graag eens willen kijken hoe mijn hersenen bezig zijn als ik zo loop te zoeken naar woorden en gebaren, haha! Heb jij wel eens zo’n knoop in je hoofd met al die talen?

Hé zus, 

Hahahaha, er zit voortdurend een knoop in mijn hoofd. Vanmorgen nog bij de tandarts. De conversatie ging in het Spaans, Papiaments, Nederlands en Engels en de mondhygiëniste en ik begrepen elkaar uitstekend. Als ik even een woord niet wist dan pakte ik het uit een andere taal en zo werd het gesprek een mengelmoes. 

Ik vertel altijd tegen studenten die met een nieuwe taal worstelen dat talen in het gebied van Broca, links achter je oor, met elkaar aan het vechten zijn om op de eerste rij te zitten. Ooit maakte ik mee toen ik een Duitser Nederlands leerde hij ineens Russische woorden zei. Hij schrok er zelf van en hij beschreef het alsof het leek dat de stroom andere woorden per se zijn mond uit wilden. Hij kon het niet tegenhouden.  Nou, was hij pas in Rusland op vakantie geweest en had uiteraard wat woorden opgepikt. Ik begrijp dat wel. 

Hoppen van de ene taal naar de andere taal lijkt me trouwens goed voor de hersenen. Daar worden ze flexibel van en dat schijnt weer goed te zijn om Alzheimer te onderdrukken. Ik hou van toepas-singen die toch weer ergens goed voor zijn. Elk nadeel heeft zijn voordeel, heb ik wel eens iemand horen zeggen die best wel goed kon voetballen. Teruglezend van de laatste zin zie ik dat ik ‘best wel’ heb gebruikt. Dat is zo’n typisch strooiwoord dat geen informatie geeft. Gebruik jij veel strooiwoorden?

De zussen Esther en Linda schrijven columns over de vier talen die op de ABC-eilanden worden gesproken. Het bijzondere aan de column is dat er een vijfde taal in de column is verwerkt. Het is dus niet alleen Nederlands, Engels, Spaans en Papiaments, maar ook gebarentaal voor doven. Esther is tolk gebarentaal en Linda geeft les in Nederlands en Engels en spreekt goed Spaans. De reden waarom ze schrijven is dat het best bijzonder is dat op de eilanden minimaal vier talen worden gesproken.

• 
  Auke op zondag: Van zonden en stenen
• 
  Auke op zondag: Van demografie en postbodes
• 
  Auke op zondag: Ezel-bestendig
• 
  Auke op zondag: Time to smile
• 
  Auke op zondag: Tikvandalen
• 
  Auke op zondag: Honderd dagen
• 
  Auke op zondag: Wie zijn fouten verbergt
• 
  Van resorts en doorontwikkelen II