In de net verschenen publicatie The Caribbean Netherlands in numbers 2023 van het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn allerlei cijfers op een rij gezet over de Caribisch Nederlandse samenleving.

Niet verrassend is dat één van de conclusies is dat relatief veel mensen moeite hebben om rond te komen. Ook is de inkomensongelijkheid groot.

Maar dat geld niet alleen maar gelukkig maakt, laat een andere conclusie zien: de meeste inwoners van Bonaire, Sint-Eustatius en Saba zijn tevreden met het leven

Op Bonaire is 87,5 procent tevreden met het leven.

Uiteraard kan CBS ons niet vertellen waarom men zo content is op de eilanden. Maar een onderzoek in Europees Nederland in augustus van dit jaar liet ook een vergelijkbare, opvallende conclusie zien.

Want ook de inwoners van Friesland zijn bovengemiddeld tevreden over hun leven.

Terwijl het gemiddelde inkomen in die provincie aanmerkelijk lager is dan in bijv. de Randstad.

Uit het tevredenheidsonderzoek in Europees Nederland is wel gekeken naar de redenen voor dat aardse geluk van de Friezen.

Het komt ‘doordat Friezen relatief veel contact hebben met vrienden, familie of buren. Ook ervaren ze gemiddeld een goede gezondheid en zijn ze tevreden met hun huis. Verder is er veel natuur.’

Wat niet genoemd wordt, maar naar alle waarschijnlijkheid ook een rol speelt, is dat zowel de Bonairiaanse als de Friese bevolking met elkaar communiceert in een taal die door weinig mensen wordt gesproken.

Sprekers van kleine talen hebben een extraatje in het intermenselijke verkeer. Waar mensen die bijvoorbeeld Nederlands, Engels en Spaans vanaf hun geboorte spreken van nature expansiedrift kennen, door eeuwenlange gewenning aan oorlog en geweld als gevolg van imperialisme en koloniale bezettingsdrift, bezitten mensen die in een kleine taal opgroeien van nature eigenschappen die goed zijn voor onderlinge verhoudingen. Bescheidenheid, eenvoud en een realistisch zelfbeeld zorgen nu eenmaal voor een vriendelijk wereldbeeld. 

Mijn neef Bauke heeft bewezen dat als je je niet aan deze wetmatigheid weet te houden, het minder goed met je afloopt. Ik gebruik zijn verhaal vaker om mijn hierboven beschreven taaltheorie te staven.

Bauke schreef een boekje waarin hij bewees dat het Friese Rijk ooit groter is geweest dan algemeen wordt aangenomen. Uit de onschuldige kindergrap dat het Himalaya-gebergte zijn naam dankt aan het Friese ‘Hjir kinst de himel aaije’ (hier kun je de hemel aaien), dacht hij het bewijs te kunnen distilleren dat ver voor onze jaartelling een groot deel van de wereld bevolkt werd door Friezen.

Dat hij geen uitgever kon vinden voor zijn theorie begreep hij nog wel. Voor sommige zaken is de tijd nog niet rijp. Maar accepteren deed hij het niet. Bevangen als hij was door machtsdenken.

In de loop van de jaren werd hij somberder en zwartgalliger. Een enkele keer moest hij zelfs worden opgenomen. Uiteindelijk woonde hij in z’n eentje in een klein huisje vlakbij Lemmer. De laatste jaren van zijn leven weigerde hij te spreken. In welke taal dan ook.

Het is daarom raadzaam voor de Fundashon Akademia Papiamentu om niet te veel aandacht te vragen voor het Papiaments. Zorg goed voor de taal. Maar wees bescheiden met de ambities.

Bon Pasco i Folle lok en seine