Door René Zwart

Den Haag – Drie jaar na Commissie Spies ziet de Raad voor de Rechtshandhaving zich toch nog genoodzaakt de Nederlandse regering te wijzen op het belang de culturele verschillen tussen het Europese en het Caribische deel van Nederland te respecteren. In zijn rapport over de ‘De Staat van de Rechtshandhaving in Caribisch Nederland’ legt de Raad de vinger op nog meer zere plekken.

Zo werpt de Raad de vraag op ,,of er genoeg verbondenheid” is tussen het rijk en de openbare lichamen en ,,of er wel wordt gewerkt vanuit een gedeelde visie en er voldoende consistentie is.” Daarnaast pleit de Raad voor meer ondersteuning vanuit Den Haag van de eilanden en de uitvoerende instanties ‘waar dit nodig en gewenst is’. Het is de Raad opgevallen dat de achtereenvolgende ministers van Justitie en Veiligheid van het merendeel van de aanbevelingen beloven deze – vaak integraal – over te nemen, maar vervolgens niet de daad bij het woord voegen. Er is, aldus de onderzoekers, sprake van een kloof tussen beleid en uitvoering die wordt toegeschreven aan ‘Haagse condities’.

De Raad hekelt de zuinige wijze waarop Den Haag de eilanden benadert: ,,Uitgangspunt moet niet zijn wat minimaal nodig is, maar wat daadwerkelijk nodig is en waarmee recht wordt gedaan aan een ontwikkeling van de rechtshandhaving in Caribisch Nederland naar een reëel adequaat niveau.” De onderzoekers geven er meteen sprekende voorbeelden bij: de gezaghebbers van Bonaire, Sint Eustatius en Saba hebben vergeefs verzocht om extra instrumenten (o.m. een vereenvoudigde Wet BiBob en het opleggen van gebieds- en huisverboden) om de openbare orde te handhaven. Aan de aanbevelingen om corruptie te bestrijden is vooralsnog geen uitvoering gegeven. Er wordt veel over gesproken, maar weinig aan gedaan, concludeert de Raad.

Dat Den Haag niet reageert op de ontwikkelingen op de eilanden blijkt uit een ander voorbeeld dat de Raad opvoert: ,,De huidige formatie van het Korps Politie Caribisch Nederland (KPCN) berust op een raming van 2009, derhalve nog van vóór het feitelijk bestaan van het korps. We zijn nu negen jaar verder en zelfs de op die raming gebaseerde formatie is nog steeds niet voor 100% ingevuld. Inmiddels is duidelijk dat de formatie kwantitatief en kwalitatief moet worden bijgesteld. Reden daarvoor is onder andere de snelle stijging van het aantal inwoners op Bonaire van plm. 15.518 (in 2010) naar 19.408 eind 2016. De samenstelling van de bevolking speelt ook een rol, alsmede de groei van het toerisme.”

De Raad is overigens ook kritisch over de rol van de lokale politiek. Met name de vele bestuurlijke wisselingen op Bonaire helpen niet om een consistente aanpak van de rechtshandhaving te bewerkstelligen. De Raad constateert dat er in het algemeen ‘flinke stappen’ zijn gezet, maar dat er nog ‘grote inhaalslagen’ te maken zijn. ,,Daarvoor is een gezamenlijke aanpak van de rijksoverheid, de betrokken diensten en de besturen van de drie openbare lichamen onmisbaar.”