Suzy Thode(1979), de lijsttrekker van Union Revolushon Boneriano (URB), heeft na de lagere school de middelbare school bezocht om daarna de Lerarenopleiding Funderend Onderwijs te volgen. Vervolgens heeft Suzy Thode Rechten gestudeerd. Sinds 2018 is zij de politiek leider van de URB.

Door Auke van der Berg 

Als wij elkaar spreken, komt Suzy Thode net van een bijeenkomst waar geïnteresseerden konden luisteren naar de mogelijkheden om bij de Europese Unie geld aan te vragen voor een project. 

‘Die bijeenkomst wilde ik graag bijwonen om te kijken voor welke projecten je een aanvraag in kunt dienen. Het was teleurstellend. Je blijft toch met vragen zitten. Ze lieten maar een klein deel van de mogelijkheden zien. Het ging over zo’n 26 fondsen die ter beschikking staan voor het eiland. Terwijl ze veel meer hebben. 

Ook hoorde ik dat je, als je een aanvraag doet, dat via de website van de regering moet doen. Dat voelt alsof ze het willen manipuleren. Ik kreeg meteen dat gevoel. Al klinkt dat wat raar misschien.

Er werden een paar voorbeelden gegeven van onderwerpen waarvoor je geld zou kunnen vragen. Het was heel oppervlakkig. Ze willen dat je je e-mailadres geeft zodat ze je informatie kunnen sturen. En dan zou je een cursus kunnen volgen. Maar ik hoef toch geen cursus te volgen om een plan te schrijven? Daaruit kun je zien dat die manipulatie overal in zit.’

We gaan eerst naar de verkiezingen. Hoe staat Bonaire ervoor op dit moment volgens u.

‘Over die vraag heb ik veel nagedacht. Het gaat niet goed. Ik vind dat mensen automatisch autonoom en soeverein moeten zijn. 

Als ik dan naar de regering hier kijk, lijkt het alsof Nederland in alles de baas is. Je hoort alleen maar Nederland dit, Nederland dat. 

Wanneer je vindt dat iets niet goed gaat, kun je nergens heen, want het ligt aan Nederland zeggen ze. 

Iedereen wil een dak boven zijn hoofd. Dan beginnen ze over erfpacht, over dure grond. Ondertussen kun je niet aan een redelijk huisje komen. Alles is ingewikkeld geworden. Als je bijvoorbeeld een lening wilt voor een autootje, kom je niet door al die papieren heen.

Dat komt ook door het onderwijs. Dat is helemaal in het Nederlands. Het is net alsof ze ons in China zetten en verwachten dat wij alles begrijpen. En dan ook nog op een redelijk niveau. 

We hebben allemaal rapporten gehad die laten zien dat veertig procent van de bevolking onder de armoedegrens leeft. Van het Nibud, van de commissie Spies, van de Ombudsman, noem maar op. Maar niemand doet er iets aan. Ze praten over het minimumloon, over het uurloon, maar verder …

En je kunt niemand aanspreken of iets vragen. Ze zeggen dat het door Nederland komt. Er is altijd iets.’

Verschuilt de lokale overheid zich achter Den Haag in uw ogen?

‘Ja, dat is het probleem. Maar ze zijn zelf ook verantwoordelijk. Ze kennen de wetten niet, de regels niet. Ik heb rechten gestudeerd, dus ik weet het wel.’

Wat doen we aan dat gebrek aan kennis?

‘Kennis kun je opdoen. Ik weet zo even niet welk artikel het is in de Grondwet, maar het staat ook in de Universele Rechten van de Mens: iedereen heeft recht op eigendom. En zelfs op bescherming daarvan. En de onschendbaarheid ervan.

Daar ga ik voor. Met volle inzet.

Iedereen heeft recht op eigendom. Als je 18 bent, of misschien 21, heb je recht op een stukje grond en op een basisbedrag. Zodat je een huisje of een appartementje kunt bouwen. Misschien moet dat in de vorm van een lening. Dat hangt ervan af hoeveel geld er bij de overheid is. Dat is hier ook niet duidelijk. Er is veel corruptie hier.

Als je tachtig bent, moet het zo zijn dat je niet meer hoeft te betalen voor water, voor elektriciteit. Voor de eerste levensbehoeftes.

Er zijn allemaal potjes, maar niemand weet wat en hoe. 

Neem bijvoorbeeld elektriciteit en water. Nu moet je bijna 3000 dollar betalen als je een aansluiting wil. Dat bedrag moet verdwijnen. Vroeger hoefden mijn ouders daar helemaal niet voor te betalen.’

U bent in Rincon geboren.

‘Nou, op Curaçao, maar toen ik twee weken was, ging ik naar huis. Naar Rincon. Na de lagere school heb ik de middelbare school gedaan. Daarna ben ik voor leerkracht gaan studeren en daarna rechten. Ik ben hier twee jaar Rechter In Opleiding geweest. Dat was in 2010, 2013.

Een van mijn studiebegeleiders was Helmin Wiels. Dat verliep via de RAG universiteit. Een combinatie van Rotterdam, Amsterdam en Groningen, maar speciaal voor studenten die in het buitenland werkten nadat zij een HBO in de Nederlandse taal en in Nederland hadden afgerond en zich verder wilden ontwikkelen en/of upgraden naar een master niveau zonder terug te moeten gaan naar Nederland. Ik weet nu niet wat daarvan is geworden, van de RAG, maar volgens mij heet dat nu misschien de Open Universiteit. Dat zou ik na moeten kijken.

Ik heb toen de zeven basismodules gehaald. 

Ook ben ik leerkracht. Ik heb een opleidingsinstituut: Kennis opent Deuren. 

Daardoor kon ik ook mijn kinderen helpen met thuisonderwijs. Ze hebben de HAVO en het VWO gedaan. Bij het thuisonderwijs kan een leerling een diploma halen via het staatsexamen. Ik heb het op die manier gedaan want ik was het niet eens met het systeem. Daarom werk ik ook niet in het onderwijs.

Ik kan niet tegen onrechtvaardigheid. Toen ik naar de Universiteit van de Nederlandse Antillen ging, kreeg ik problemen en moest ik naar een commissie van beroep op Curaçao. Daar heb ik toen kennis gemaakt met Wiels. Hij heeft me echt gesteund.

Uiteindelijk moest ik nog een eindopdracht doen. Op zeker moment ben ik gestopt. Mijn eindopdracht ging over de verschillende wetten die hier op het eiland gebruikt werden. Ze werken hier namelijk met vijf verschillende wetssystemen in de rechtszaal. Die van Nederland, die van de Antillen, die van binnen en buiten het Koninkrijk en dan weer met die van de BES-eilanden. 

Ik vond en vind dat je één duidelijke lijn moet trekken. Dan weet je waar je aan toe bent.

Wiels vond dat ik niet moest stoppen. Maar ik zag zo veel onrechtvaardigheid dat ik wel moest. Negenennegentig procent van de zaken hier op Bonaire is onrechtmatig.’

Waarom?

‘De wetten worden niet correct toegepast. Zoals ik al zei, ze werken met vijf verschillende systemen, waardoor de cliënten niet weten waar ze aan toe zijn.

Alle rechters en advocaten zijn van Nederland. Die kennen de situatie hier niet. Die moet je wel kennen om tot een goed oordeel te komen. Het is niet zo dat iemand zomaar gaat stelen. Voor de lol. Iemand steelt door de situatie waarin hij zit.’

Er wordt weinig rekening gehouden met de context waarbinnen iets plaatsvindt?

‘Er wordt helemaal geen rekening mee gehouden. Omdat ik leerkracht ben geweest, ken ik bijna iedereen. Je kent bepaalde families en je weet dat ze het moeilijk hebben. Onze gemeenschap is klein. Als een vader gedetineerd is, weet je dat het kind het moeilijk heeft. 

Het systeem dat we hebben, houdt daar geen rekening mee. Want het is een Nederlands systeem.

Ook daarom moeten wij ons eigen onderwijssysteem hebben. In onze eigen taal.’

Er zijn wat veranderingen. Sommige onderwijsvormen zijn nu in het Papiaments. 

‘Ik weet niet precies hoe het er nu voorstaat. In 2012 ben ik gestopt. Want het systeem klopte niet. Moest je de kinderen testen met een toets die over de trein van Amsterdam naar Rotterdam ging. Over de koeien en de weilanden. Dan toets je kinderen niet op kennis. Je toetst ze op de Nederlandse taal. Dat is hun taal niet. Dan kun je nooit het niveau halen wat bij jou past. 

In die tijd had je nog wel projecten waar kinderen lassen en ander constructiewerk konden leren. Maar alweer was er corruptie. Ik heb zelfs een keer aangifte gedaan. Was er weer veel geld verdwenen.’

Als ik het zo hoor, heeft u regelmatig botsingen gehad als u tegen onrechtvaardigheid aan liep. Is dat de reden waarom u de politiek in bent gegaan?

‘Correct. Twee weken voor dat Wiels vermoord werd, was ik op Curaçao. Hij zei dat het goed zou zijn als ik de politiek in zou gaan. Hij zag bepaalde karaktereigenschappen bij mij die volgens hem heel goed zouden zijn om de situatie waarin we toen zaten aan te pakken. 

Eerst heb ik rondgekeken bij de partijen die er waren. Ik ben toen op de lijst van de Un Tim Magno gegaan voor de verkiezing van 2015. Maar al snel wist ik dat ik meer wilde bereiken. In 2018 heb ik de partij URB opgericht om in 2019 aan de verkiezingen mee te doen.

De bestaande politici hebben geprobeerd me flink dwars te zitten. Maar ik heb toch mee gedaan om te laten zien: ik ben er!

Eerlijk gezegd had ik eigenlijk niet eens veel interesse.’

Uw partij is ontstaan vanuit de gedachte: iemand moet het doen?

‘Ja, dingen moeten gedaan worden. Ik zag en zie hier nog steeds geen politieke leider die de capaciteiten heeft om met Nederland te onderhandelen. Ze hebben niet de juiste juridische kennis en vaardigheden in huis. Daarom heb ik een eigen partij opgericht. Zodat Bonaire echt vooruitgang kan boeken.’

Volgens u hebben de huidige politici geen visie. Ze weten niet hoe het verder moet met het eiland. Welke stappen gaat u ondernemen als u de meerderheid in de Eilandsraad krijgt.

‘Nu draait alles om zaken doen. Daarom heeft onze partij gekozen voor de zeven domeinen.

Onderwijs, justitie, financiën, zorg, ruimtelijke ordening, de lokale regering en de verhouding met Nederland.

Op basis daarvan heb ik een regeerplan geschreven.

Het is letterlijk een nieuw systeem. Dat gaat ingevoerd worden na 15 maart.’

Hoe ziet u de band met Nederland?

‘Ik ben eerlijk. Ja, dat ben ik altijd en dat brengt me vaak in problemen. Die band is eigenlijk niet veranderd sinds de slavernijtijd. We zijn nog steeds een kolonie van Nederland. Zo worden we nog steeds behandeld.

Daar werkt onze overheid nog steeds aan mee. Er zijn een heleboel leugens in de Haagse en Bonairiaanse politiek. Strategische leugens. URB zal dat allemaal stopzetten. En duidelijk maken waar Bonaire recht op heeft.

Waar ik ook in geloof is het feit dat wij het niet alleen kunnen stopzetten. We zijn als BES al met zijn drieën. Daarnaast zijn er de overige drie eilanden, dus drie Benedenwindse en drie Bovenwindse eilanden. Eerst gaat URB nu voor Bonaire, maar uiteindelijk voor ons allemaal. Alle zes eilanden.’

Een nieuwe vorm voor de Antillen?

‘Ja, een Antillen dat grondrechtelijk autonoom en soeverein is. In ons plan hebben we dat duidelijk omschreven. Er komt een commissie die ons gaat vertegenwoordigen in Den Haag. Zodat Nederland weet dat wij er zijn en dat we gerespecteerd moeten worden.

Heeft u al contacten met mensen op de andere eilanden hierover?

‘We hebben nu groepen op Aruba, Curaçao, Statia en St. Maarten. Saba moet nog. Dat is wat je in het onderwijs het zorgenkindje noemt.

Het is hier begonnen. Want ik ben tegen die vaccinaties. We zijn dus begonnen als anti-vaccinatiegroepen. In de groepsapps daarover bespraken we steeds meer onderwerpen.

We zijn nog niet echt groot. Maar het groeit langzaam. In één van de groepen zitten al 300 mensen.

Uiteindelijk is het vaccinatiebeleid een politieke keuze. Daar moet je eerlijk over zijn. Je kunt niet zomaar aan de hand van de farmaceuten lopen. Dat moet je goed uitzoeken. Voordat je bepaalde medicijnen binnenhaalt, moet je goed uitkijken of je niet bezig bent je eigen mensen uit te roeien. Ik wil dat het grondig uitgezocht wordt. Dat doen politici niet.

Je ziet de gevolgen om je heen. Heel veel zieke mensen. En overlijdens door die vaccins. Ik heb dat al gerapporteerd. 

Het speelt ook in Nederland. In de Tweede Kamer heeft Baudet het er ook over. Ook Wilders was tegen al die maatregelen. 

In de discussies over dit onderwerp kom je vanzelf bij andere zaken. Zo ontstonden de plannen om de politiek in te gaan. De ene groep verdiept zich in dit, de andere in dat.’

Toch een vraag tussendoor. Ik ben bijvoorbeeld gevaccineerd. Mag ik dan wel op uw partij stemmen als ik dat mocht?

‘Er is een detox voor die vaccins. Maar u mag natuurlijk op ons stemmen. Onderling verschillen we ook wel van mening over sommige zaken. Maar wat ons bindt is het gemeenschappelijke. Een visie op de Antillen.

10.10.10 was een leeg contract. Als je er dieper op ingaat, zie je toch dat ze dat niet hadden moeten tekenen? We weten uiteindelijk niet eens in welke constructie we zitten. Niemand weet welke rechten hij of zij heeft. Het is één grote manipulatie. Dat moet eens afgelopen zijn.

Hoe gaat u de kiezer uitleggen dat men op u en uw partij moet stemmen?

‘Tot nu toe via de radio en televisie. Ook gebruik ik Facebook zo nu en dan. We zijn nu bezig met het postkantoor. Om te zorgen dat ieder huis een folder krijgt. 

Er zijn ook mensen die de kiezer thuis op willen zoeken. Ik vind dat een traditionele politieke handeling. Dat moet eindelijk maar eens afgelopen zijn. Iedereen praat al altijd. Mijn grootmoeder zou zeggen dat je met praten in China kunt komen. Maar met acties kom je veel verder.

Je moet duidelijk maken dat er een einde moet komen aan die invasie van al die Nederlanders. Natuurlijk mogen ze komen, maar niet blijven. 

Volgens mij is er een strategische overname gaande. Dat moet afgelopen zijn. 

Alle functies hier moeten worden ingevuld met lokale mensen. Daarom moet het onderwijs ook op de schop. 

Als URB in de Eilandsraad komt, gaan wij na een paar weken een persconferentie houden. Dan raden wij iedereen die luistert aan een flink glas whisky of rum of koffie of wat ze ook het liefst drinken bij de hand te houden. Want wij gaan alle waarheden naar buiten brengen. Zodat de mensen weten wat er aan de hand is. Dat ze al die tijd gemanipuleerd zijn. Dan zullen ze begrijpen dat het tijd wordt voor een nieuw systeem.’ 

U oogt als de eenling die het opneemt tegen de maatschappij. Daarmee kunt u uit de voeten? 

‘Ja, dat is geen probleem. Maak je geen zorgen. Ik ben wel wat gewend. Ook als URB niet in de Eilandsraad komt, gaat URB door. Ik weet nog niet wanneer, maar dan gaat URB na de verkiezingen de boel rechtzetten. Ergens in april of mei begint er dan een actie.’

Het eiland is nog niet van u af …

‘Zeker niet. Dat staat vast. Honderd procent zeker. Zo kan het niet langer.’

Lees hier het partijprogramma van URB