Maatregelen bij DROB nodig

Het Openbaar Ministerie Bonaire, Sint Eustatius en Saba (BES) vindt dat de overheid van Bonaire structurele maatregelen zou moeten nemen om misstanden bij de Directie Ruimtelijke Ontwikkeling en Beheer (DROB), een onderdeel van het Openbaar Lichaam, te stoppen. Door de manier waarop de taken van die directe worden uitgevoerd worden bestuurlijke processen ondermijnd. DROB is onder meer belast met uitgifte van gronden en vergunningverlening.

Het OM BES heeft leiding geven aan een opsporingsonderzoek met de naam “Caldera” door het Recherche Samenwerkingsteam (RST) en de Rijksrecherche. Dit betrof een onderzoek naar het vermoeden dat twee medewerkers van de directie zich schuldig hadden gemaakt aan fraude en witwassen.

In dat onderzoek is vastgesteld dat er binnen de directie sprake is van verrijking en willekeur. Al in 2009 is door de Rekenkamer gewaarschuwd. En er gaan ook al jaren verhalen rond over zelfverrijking en vriendjespolitiek.

In onderzoek “Caldera” zijn die zaken ook daadwerkelijk vastgesteld. Het staat voor het OM vast dat er misstanden zijn. Voor de goede orde zij opgemerkt dat het opsporingsonderzoek was afgebakend en inging op vermoedens die tegen de twee verdachte ambtenaren waren gerezen en niet de doelstelling had om het functioneren van de directie volledig in beeld te brengen. Binnen die afbakening zijn echter al concrete misstanden gezien die in de rapportage zijn verwerkt.

In een rapportage van de Rijksrecherche, waarin ook bevindingen uit eerder onderzoek zijn meegenomen, is beschreven hoe die situatie ertoe leidt dat de overheid en het overheidshandelen worden ondermijnd.
Met ‘ondermijning’ wordt bedoeld dat de overheidstaak niet meer in het algemeen belang maar ook ter behartiging van individuele belangen wordt uitgevoerd. En dat kan dus ook ter behartiging van criminele belangen zijn. Ondermijning leidt er toe dat het vertrouwen in de overheid en uiteindelijk in de pijlers van de rechtsstaat wordt ondermijnd. Het tegengaan van ondermijning is een hoge prioriteit van het Openbaar Ministerie.

De verrijking, de willekeur en ander niet-integer gedrag bij DROB zijn mogelijk doordat er onvoldoende regels en beleid zijn waaraan de medewerkers en bestuurders zich hebben te houden. Daarnaast is de controle op hun handelen volstrekt onvoldoende. Er is ook feitelijk geen sprake van een functionerend systeem van checks en balances waardoor misstanden worden opgemerkt en verbeteringen op ambtelijk of bestuurlijk niveau worden afgedwongen.
Doordat er amper regels gelden voor de ambtenaren en betrokken bestuurders leverde het opsporingsonderzoek welis constateringen van bovenbedoelde misstanden op, maar kon niet worden vastgesteld dat er regels op een strafbare manier zijn overtreden. Er kan op basis van de nu voorliggende onderzoeksresultaten niemand worden vervolgd voor gedragingen gepleegd in de uitoefening van de functie. Ook al zijn die gedragingen maatschappelijk en ethisch gezien verwerpelijk.

Op basis van het rapport van de Rijksrecherche vindt het OM dat het nodig is om duidelijke regels en beleid vast te stellen, functionerende controlemechanismen te organiseren en adequaat personeel aan te trekken.
In het rapport is een lijst opgenomen met percelen en situaties die in het onderzoek naar voren zijn gekomen en waarvan het bestuur moet bepalen of het de kennelijke misstanden alsnog legaliseert of beëindigt. Het gaat bijvoorbeeld om het bouwen zonder vergunning.

Het rapport is aangeboden aan het Bestuurscollege en zal ook worden verzonden aan de Eilandsraad.
Het OM kan nog niet aangeven of er ook nog vervolgonderzoeken komen. Maar wil het signaleren van de noodzaak van bestuurlijke en politieke actie daar niet van af laten hangen.

Hoewel er, zoals vermeld geen strafbare feiten in de taakuitvoering AVV de verdachten zijn vastgesteld, is er wel een verdenking ter zake valsheid in geschrifte bestaande uit het als privépersoon vermelden van een onjuiste aankoopsom in een notariële akte. De betrokkene heeft hiervoor een werkstraf geaccepteerd. Overigens heeft hij in het onderzoek geen schuld erkent aan de fraude.