De Inspectie Leefomgeving en Transport van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat publiceerde op 1 juni jl. het rapport Vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) door het Openbaar Lichaam Bonaire Nulmeting van de uitvoering van VTH-taken met betrekking tot bouwen, milieu en natuur.

Het onderzoek werd uitgevoerd op verzoek van de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat. De Inspectie moest kijken naar vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba.

Om een of andere reden vermoedde de staatssecretaris dat er wat te verbeteren viel, want hij vroeg om aanbevelingen te doen voor een verbetering van het stelsel en het invoeren van zogenoemde ‘checks and balances’.

Het verzoek van de staatssecretaris aan de Inspectie kwam op 4 oktober 2022. Zes dagen later vroeg de gezaghebber van Bonaire of de Inspectie ‘een beoordeling van het lopende interne verbetertraject van het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) kon uitvoeren en daaruit conclusies zou kunnen trekken met betrekking tot toezicht en handhaving op het gebied van milieu en leefomgeving.’ 

Wat getuigt van een vooruitziende blik: we weten wel waar jullie binnenkort mee komen en we zijn al lang bezig met een verbetertraject.

Het rapport van de Inspectie liegt er niet om. Neem alleen de paragraaf Cultuur en bestuurlijke invloed:

• Het OLB biedt geen veilige werkomgeving waar medewerkers zich gesteund voelen door de ambtelijke leiding als ze beslissingen moeten nemen die niet kunnen rekenen op bestuurlijke instemming.  

• Medewerkers van het OLB worden geïnstrueerd om vergunningen af te geven. Zij worden ook geïntimideerd om handhavende acties niet op te starten of door te zetten. 

• Uit onderzochte dossiers blijkt dat illegale situaties achteraf worden gelegaliseerd. Dit kan in uitzonderingsgevallen acceptabel zijn, op Bonaire komt dit echter regelmatig voor.

De conclusie van het onderzoek is pijnlijk voor het OLB:

‘De uitvoering van de VTH-taken door het OLB is niet op orde. In het proces ontbreekt rechtszekerheid waardoor willekeur kan ontstaan. De belangen die de wetgeving op het gebied van bouwen, milieu en natuur beoogt te beschermen, worden niet of onvoldoende beschermd. Inspanningen van het OLB en het Rijk om hierin verbetering te brengen hebben onvoldoende resultaat gehad.’

Nog maar een citaat uit de conclusie:

‘Het OLB heeft niet de vereiste kennis en ervaring om de VTH-taken adequaat te kunnen uitvoeren. Voor meerdere bedrijven en activiteiten is geen vergunning verleend. Wettelijk verplichte adviseurs worden niet consequent en tijdig betrokken bij vergunningverlening. Besluiten worden niet naar behoren bekendgemaakt en de processen zijn niet inzichtelijk.’

Het duurde even, maar op 13 juni jl. was het Bestuurscollege voldoende hersteld van deze conclusies om adequaat te reageren. De leden van de Eilandsraad kregen een brief van het Bestuurscollege waarin ‘de mogelijke verbeterpunten en de optimalisatie van beleid en verbeterpunten worden herkend.’

Waar de Inspectie geen rekening mee heeft gehouden volgens het Bestuurscollege is het Caribische perspectief. Een perspectief dat het gevolg is ‘van een historisch gegroeide situatie, waar alle partijen waaronder het Rijk een rol in hebben gehad’.’

Dus Den Haag kalm aan!

Uiteraard weet het Bestuurscollege ook wel dat er wat moet gebeuren. Haar conclusie is duidelijk: 

‘Verbeteren van het VTH-stelsel op Bonaire heeft net als in Europees Nederland onze voortdurende aandacht nodig om een duurzaam gezonde fysieke leefomgeving voor komende generaties te kunnen garanderen.’

Wie deze zin op papier heeft weten te krijgen, verdient een Fanta.

Auke van der Berg schrijft sinds 2015 op zijn persoonlijke blog Ikki’s eiland waar hij inmiddels ruim 600 verhalen heeft gedeeld. Zijn eerste boek ‘Ikki’s eiland. De horzel van het koninkrijk I.