KRALENDIJK – Elke dag viseitjes uit een net halen om deze te onderzoeken met als doel om in de toekomst vis te kweken rond Bonaire. Dat is waar RoffaReefs sinds een aantal jaar mee bezig is. De organisatie is aan het pioneren, maar ziet kansen om op het eiland hun project verder te ontwikkelen. 

Sinds 2022 is RoffaReefs bezig met een onderzoek in de wateren van Bonaire. Zij kijken dagelijks wat voor soort vis, welke eitjes legt. In eerste instantie klinkt het als een suf onderzoek. Niets is minder waar. RoffaReefs oprichter Sander van Lopik ziet mooie kansen voor het eiland in de toekomst: ,,We weten nog weinig. Wat we wel weten is dat we eitjes kunnen vangen en kunnen kweken”.

Vissers rond Bonaire hoor je de laatste jaren steeds meer klagen. Het is moeilijker voor hen om genoeg vis te vangen. Er is minder aanwezig. Maar niet alleen op Bonaire kennen ze dit probleem. Wereldwijd is er steeds minder vis te vinden en te vangen. 

Om vissers op Bonaire te helpen probeert men van alles. Zo zijn er zogenaamde lokvlotten. Dit was iets waar PiskaBon en de vischarters rond Bonaire in april 2024 nog over in conflict waren. Een andere oplossing zou kunnen zijn om meer vis te kweken. Een grote uitdaging, vooral in open water.  ,,Dit is vooral lastig omdat er bijvoorbeeld weinig bekend is welk eitje bij welke vis hoort,” zegt van Lopik. “Maar in ons onderzoek zijn we al zo ver dat we nu wel al eitjes kunnen vangen en kweken. Mijn collega verzamelt dagelijks eitjes en maakt foto’s. Uiteindelijk willen we deze eitjes zelf in de zee kweken. Iets wat uniek is en misschien mogelijkheden gaat bieden voor vissers.”

Viskweekmethoden

De coördinatie van het project wordt gedaan door Sander van Lopik. Door subsidies van Diergaarde Blijdorp in Rotterdam, wordt onderzoek gedaan naar innovatieve viskweekmethoden op Bonaire. Het doel: natuurbehoud en het beter begrijpen van mariene ecosystemen.

Van Lopik, legt uit waarom Bonaire de ideale locatie is voor hun onderzoek. ,,Bonaire voelt mentaal dichtbij, ondanks dat het aan de andere kant van de wereld ligt. De regelgeving is eenvoudiger omdat het op Nederland lijkt en de taalbarrière is minimaal. Bovendien is er een rif met veel koraal, wat cruciaal is voor ons werk.”

Sinds 2022 is het team in samenwerking met het WWF Dutch Caribbean bezig met onderzoek op Bonaire. Hoewel het idee al langer bestond, was het vinden van een startpunt een uitdaging. Ook is het werken in de wateren van Bonaire niet altijd gemakkelijk. Van Lopik vertelt: ,,We hebben een goede relatie met STINAPA. We gebruiken hun boeien om netten aan op te hangen voor onze onderzoeken. Helaas trekken sommige mensen de boeien omhoog omdat ze niet weten wat het is. Dit verstoort het onderzoek.”

Jeroen Ham, veldonderzoeker van RoffaReefs, en Tim van Wagersveld, manager van de hub, zijn voor onbepaalde tijd op Bonaire gestationeerd. ,,Het doel is natuurbehoud. Daarom wil ik ook niet spreken over een project, maar over een programma. De medewerkers die hier nu zijn, zullen daarom ook blijven. We willen niet dat het stopt, dus er is geen einddatum. We zijn nog aan het pionieren en er zijn nog veel factoren die we moeten onderzoeken,” aldus Van Lopik.

Uniek onderzoek

Het team hoopt binnenkort ook op andere eilanden eitjes te kunnen vangen. Daarnaast is op 15 augustus het lab geopend bij DiveFriends die er voor zorgt dat het team gedegen onderzoek kan doen. Het kweken van vis in zee, zoals het concept waarbij de hele levenscyclus van de vis in zee plaatsvindt, is uniek. ,,85% van alle vissen die je in een aquarium ziet, kan je niet kweken omdat we de vis nog niet goed begrijpen,” zegt van Lopik.

Naast het biologische onderzoek is ook de samenwerking met lokale politiek en organisaties van groot belang. ,,We hebben gesprekken met het OLB en het Ministerie van LNV. Ook werken we samen met PiskaBon, die het nut van ons onderzoek inzien. Het is belangrijk om de lokale vissersmannen, die door sommige mensen soms als boosdoeners van minder vis in de zee worden gezien, te betrekken en te begrijpen. Ik vind het niet juist dat zij worden gezien als boosdoeners. Wij als toeristen of onderzoekers hebben misschien het rif meer beschadigd door hier te komen met een vliegtuig,” geeft van Lopik toe.

De methode die RoffaReefs gebruikt omvat onder andere het ophangen van planktonnetten in de nacht, met gaatjes van 0,2 millimeter groot. Wel is het nog onbekend wanneer en welk moment het beste is om eitjes te vangen. “We zijn nog aan het onderzoeken in welke mate de maan invloed heeft op de voortplanting van vissen. Het is een constant proces van zoeken en ontdekken,” vertelt van Lopik.

Begrijpen ecosysteem

Het uiteindelijke doel is om het gehele ecosysteem beter te begrijpen en te behouden. “We willen de concepten en ideeën borgen door middel van gedegen onderzoek. We weten niet waar het project eindigt, maar het gaat om het begrijpen van het hele ecosysteem. Het is als kikkerdril uit de sloot halen en je verwonderen. Voor Bonaire is dit onderzoek dus ook van groot belang om in de toekomst vissers genoeg mogelijkheden te geven om te blijven vangen. Voor ons is het creëren van een gezond rif voor duikers, vissers en alle betrokkenen essentieel” concludeert van Lopik.