Hoewel Bonaire.nu als medium bepaald niet zuinig is met kritiek op de lokale overheid, kan ook die overheid geen ijzer met handen breken. Natuurlijk speelt het lokale bestuur een belangrijke rol in bijna alle facetten van het leven, maar zij kan niet altijd overal zijn en overal toezicht op houden. Het is dringend noodzakelijk dat ook burgers worden aangesproken op hun eigen verantwoordelijkheid.

Ik moest daaraan denken bij het nieuws over een bejaarde man die vreselijk te grazen is genomen door een stel loslopende buurhonden. Helaas is het voorval zeker geen geïsoleerd incident: Er zijn wekelijks berichten te lezen van honden die overlast veroorzaken, kinderen of wandelaars aanvallen, dan wel andere honden of katten doodbijten.

De betreffende eigenaren wassen hun handen veelal in onschuld en doen of het gebeurde hen totaal niet aangaat. De roep om strenger optreden van de autoriteiten bij bepaalde uitwassen is deels terecht. Maar mag van burgers ook niet worden verwacht dat zij hun eigen verantwoordelijkheid nemen voor zaken die primair binnen het eigen huishouden spelen? Honden horen thuis op het erf net niet buiten op straat. En is het houden van 11 honden door een enkel gezin nog wel normaal?

Het probleem van die eigen verantwoordelijkheid beperkt zich overigens zeer zeker niet tot de problematiek van de loslopende of agressieve honden. Zij speelt ook in het verkeer, of als het gaat om storten van vuil in de natuur.

Bonaire is de afgelopen jaren snel gegroeid. Dat heeft ook zo zijn impact op de cultuur, de normen en waarden van de gemeenschap. Op Bonaire geboren inwoners zijn er doorgaans snel bij om te wijzen op ‘de eigen cultuur’, alsof het vooral recent op het eiland aangekomen burgers zijn die zich bezondigen aan onacceptabel gedrag, of onvoldoende begrip zouden hebben voor de bestaande cultuur.

Maar als het gaat om het onder controle houden van eigen huisdieren, het voorkomen van roekeloos rijgedrag of het achteloos in de natuur achterlaten van rotzooi, dan heeft dat niks te maken met traditioneel gedrag, de cultuur of de gewoonten van de autochtone bevolking. Niemand wil aangevallen -laat staan gebeten- worden, door een agressieve hond. Niemand wil dat zijn of haar geliefde wordt doodgereden door een snelheidsduivel en niemand vindt het leuk afval van anderen terug te vinden op het strand of in de natuur.

Al met al lijkt het niet overdreven om te stellen dat Bonaire, als gemeenschap, een collectieve attitudeverandering nodig heeft. Mensen op het eiland, óók de oorspronkelijke bewoners, moeten wat vaker in de spiegel kijken. En ook: Anderen durven aanspreken op onacceptabel of onverantwoordelijk gedrag. Dat laatste zit nu juist niet zo in de cultuur van de oorspronkelijke bewoners van het eiland. Maar nodig is het wel.

Wat van de overheid wél verwacht mag worden is het initiatief om te komen tot een discussie over wat mag worden gezien als normaal, aangepast gedrag als het gaat om tal van zaken. En vooral ook: wat niet gezien kan worden als normaal, acceptabel gedrag.

Daarna kunnen gerichte voorlichtingscampagnes worden ingezet, waarin burgers worden opgeroepen bepaalde dingen wel, of juist niet te doen. Wegkijken bij schrijnende of onacceptabele situaties is niet alleen laf, maar zal ook alleen maar leiden tot nog grotere excessen.

Helemaal mooi zou het zijn als burgers niet werkeloos zitten te wachten op de overheid, maar zich ook vanuit een individuele verantwoordelijkheid geroepen voelen om zich met anderen samen in te gaan zetten voor bepaalde collectieve doelen die ten goede komen aan de gehele gemeenschap. Hierbij kan worden gedacht aan een veiliger verkeer, een schonere natuur of het meer verantwoord omgaan met (huis)dieren.

Of ben ik nu al te optimistisch met mijn geloof in de medemens?