De verkeersveiligheid is door de steeds slechter wordende wegen op Bonaire onaanvaardbaar gedaald. Het is overduidelijk dat het Bonaire niet lukt om op afzienbare termijn voldoende wegen te vernieuwen. Unkobon pleit daarom voor een structurele koerswijziging waarin de hoofdrol bij de uitvoering van de renovatie van wegen op korte termijn door Nederland wordt overgenomen. 

Komt het nog ooit goed met de wegen van Bonaire? 

Kort geleden werd de voortgang van het Bestuursakkoord-dat al ruim 2 jaren loopt- tussentijds beoordeeld. Staatssecretaris Knops en ook gezaghebber Rijna gaven bij die gelegenheid aan dat er veel is gebeurd, maar vooral nog achter de schermen (analyses en visievorming). Dat is dan de verklaring dat de bevolking van Bonaire nauwelijks iets gemerkt heeft van de beloofde verbeteringen die het Bestuursakkoord zou moeten brengen, met de ondersteuning vanuit Nederland.

De staatsecretaris zag wel enkele lichtpuntjes. “Als je kijkt naar de wegen, dan zie je echt wel vooruitgang’’, zo stelt hij.

Maar mensen die op Bonaire wonen, weten wel beter. Er is geen vooruitgang …. de wegen zijn juist slechter dan ooit. Met het drukker geworden verkeer, de zwaarbeladen vrachtwagens op en neer rijdend naar de vele bouwprojecten op het eiland en de aanhoudende regens is de toestand van het wegennet levensgevaarlijk geworden. 

De wegen zitten vol scheuren en gaten, kapotte putten en blootliggende leidingen op weggespoelde zandwegen. De bevolking en ook de toeristen lopen onaanvaardbaar grote risico’s bij verkeersdeelname. Noodreparaties aan de wegen komen veel te laat. En zo nu en dan wordt wel een stukje nieuw asfalt aangelegd, maar dat gaat veel te langzaam (bijvoorbeeld de Kaya Carlos Nicolaas) of het gebeurt niet goed (zoals de rotonde aan de Kaya Amsterdam die nog steeds niet open is). De enkele honderden meters nieuw asfalt vallen in het niet bij de verslechtering van de kilometers wegdek waar steeds meer gaten in vallen.

De toestand van de wegen op Bonaire laat zich dan ook met gemak vergelijken met dat van een derde wereldland! Maar Bonaire is geen derde wereldland. Het is een gemeente van Nederland, één van de meest welvarende landen ter wereld. Bonaire is wel een gemeente in de Cariben en niet in het Europese deel van Nederland…. dat zal wel het verschil zijn. In Europees Nederland zijn zelfs bospaden of polderweggetjes stukken beter én veiliger dan de hoofdwegen in Caribisch Nederland.

Unkobon is al lange tijd in gesprek hierover met de verantwoordelijke gedeputeerde voor de wegen op Bonaire, dhr. James Kroon. Ook hij is ontevreden hoe het gaat met de voortgang bij het opknappen de wegen, zo verklaart hij tegenover Unkobon. Maar er is te weinig geld, expertise en uitvoeringskracht op het eiland om de wegverbetering zelf tot een goed eind te brengen.

Onderzoek wijst uit dat een gedegen renovatie van het totale wegendek op Bonaire ongeveer 250 miljoen dollar kost. Het gaat dan om een megaproject dat technisch en logistiek veel uitdagingen kent en ongeveer 10 jaar in beslag zal nemen. Dat kan Bonaire als kleine gemeente nooit zelf opbrengen en uitvoeren. En daar hoeven we ons ook niet voor te schamen. Ook kleine gemeenten In Europees Nederland kunnen dit echt niet.

Komt het dan nog wel goed met onze wegen? 

Unkobon denkt dat het alleen goed kan komen als de Nederlandse overheid meer en anders hulp gaat bieden. Nu geeft Nederland jaarlijks wel extra geld voor de wegverbetering aan Bonaire. Maar daarmee kom je niet veel verder dan wat er nu gebeurt … elk jaar een paar stukjes asfalt gelegd door lokale uitvoerders terwijl de rest van het wegennet volledig vervalt.

Veel beter is het als de Nederlandse overheid garant zou gaan staan voor de inzet van het totale benodigde bedrag van 250 miljoen dollar.*) Dan zouden deskundige wereldwijd opererende spelers geïnteresseerd kunnen worden voor de uitvoering van het megaproject. Na een zorgvuldige selectieprocedure kunnen grote partijen worden aangetrokken die veel expertise en ervaring hebben met zulke complexe civiele werken. Zij kunnen dan langdurig gecontracteerd worden en tussentijds afgerekend worden op resultaat. Je kunt die grote partijen ook verplichten tot samenwerking met lokale uitvoerders, zodat er voldoende werk komt voor lokale arbeidskrachten (en er werkgelegenheidsprojecten te verbinden zijn aan het megaproject). 

De selectieprocedure en directievoering zou de Nederlandse overheid zelf moeten uitvoeren of bijvoorbeeld dit beleggen bij Rijkswaterstaat, waar de expertise aanwezig is. Dan hoeft Nederland ook niet bevreesd te zijn dat het geld voor de wegen niet goed wordt besteed hier op het eiland. En Bonaire hoeft zich helemaal niet bezig te houden met de ontwikkeling van de nieuwe wegen, maar zou zich vooral kunnen focussen op goed onderhoud, dat is al een hele klus. Een mooie verdeling: Nederland de wegverbetering/renovatie, Bonaire het onderhoud.

Vanuit Unkobon menen we dat bovenbeschreven aanpak de enige manier is om op afzienbare termijn te komen tot een daadwerkelijke verbetering van het levensgevaarlijke wegennet op Bonaire. Bonaire kan het niet, dat is toch onderhand wel gebleken….. Nederland moet inspringen!

*) Is 250 miljoen dollar niet teveel gevraagd? Dat valt mee. In Europees Nederland wordt gemiddeld 2,5 tot 3 miljard euro per jaar (!) uitgegeven aan verbetering van het wegennet (Bron; website Rijksoverheid.nl, aanlegprogramma voor wegen). Dat is omgerekend naar dollars, 3 tot 3,6 miljard dollar per jaar. De jaarlijks benodigde 25 miljoen dollar (gedurende 10 jaar) voor Bonaire is dus nog geen 1% van de jaarlijkse begroting voor de Europees Nederlandse wegen. 

Naschrift; inmiddels heeft Nederland een programmamanager Wegen aangesteld voor Bonaire. Die moet opnieuw plannen gaan maken voor de aanpak van de Bonairiaanse wegen. We hopen van harte dat hij de inzichten van Unkobon deelt en Nederland op korte termijn kan overtuigen om het wegenprobleem op een andere wijze mee aan te pakken.