KRALENDIJK- De Centraal Dialoog (CD) zegt buitengewoon teleurgesteld te zijn in het besluit van de Ministerraad van 23 augustus om in te stemmen met de voorgestelde wijzigingen voor het belastingplan 2025 voor Caribisch Nederland. Dit besluit negeert volgens CD de onderbouwde adviezen die de CD en de drie openbare lichamen hebben gegeven over dit plan. Ook is dit besluit in strijd met het Akkoord van Kralendijk, dat de CD in 2021 sloot en dat door het vorige kabinet is omarmd als uitgangspunt voor armoedebestrijding.

Op 27 juni ontving de CD het concrete voorstel met het verzoek om hierop te reageren, nadat de CD in eerdere gesprekken al had aangedrongen op het niet doorvoeren van fiscale verzwaringen voor bedrijven vanwege de forse verhogingen van het WML dit jaar. 

Zowel de CD als de drie openbare lichamen hebben op dit verzoek gereageerd met een negatief advies. Het belangrijkste punt hierbij was dat dit wetsvoorstel niet zozeer de vermogenden raakt, maar juist de kleinere bedrijven en middeninkomens treft. In een tijd waarin we midden in een aanzienlijke verhoging van het WML zitten, acht de CD het zeer onverstandig om deze wijzigingen door te voeren zonder een gedegen analyse van de effecten.

Het belangrijkste punt hierbij was dat door de grens van de tweede belastingschijf te verlagen naar 50.000 dollar niet zozeer de vermogenden worden geraakt maar vooral de middeninkomens, de groep die in het rapport van de commissie Thodé op de grens zit van wat zij nodig hebben om rond te kunnen komen. Bovendien worden de eisen aan het gebruikelijk loon, het loon dat een ondernemer minimaal geacht wordt aan zichzelf te betalen, verder verzwaard met name voor ondernemers die nu een loon onder het normbedrag hebben omdat zij arbeid verrichten waarvoor op de arbeidsmarkt lagere lonen gelden dan de normbedrag voor het gebruikelijk loon. Dit kan bijvoorbeeld gaan over een ondernemer met een klein schoonmaakbedrijf, die zelf dagelijks ook als schoonmaker meewerkt. Het is in de ogen van de CD ongekend dat er op geen enkele manier blijk wordt gegeven dat er rekening is gehouden met de onderbouwde reacties van de eilanden. Het komt over alsof de input slechts voor de vorm is gevraagd en niet serieus is gewogen.

Gedegen analyses

De CD heeft de afgelopen jaren herhaaldelijk geprobeerd om met het Ministerie van Financiën in gesprek te komen over het belastingstelsel en de toekomstbestendigheid hiervan. Hierbij is ook nadrukkelijk aangegeven dat het bestrijden van inkomensongelijkheid, bijvoorbeeld door het verhogen van belasting vanaf een bepaald inkomen, zonder meer bespreekbaar is. Echter, volgens het overlegorgaan moet dit gebeuren op basis van gedegen analyses en niet met overhaaste en ongenuanceerde maatregelen. Zo zou eerst nader onderzocht moeten worden waardoor de inkomensverschillen op Bonaire veroorzaakt worden en moeten die oorzaken ook aangepakt worden. De CD denkt hierbij bijvoorbeeld aan het hoge percentage laagopgeleiden op Bonaire (52%, in Europees Nederland is dit 25%). Een aanpassing van een belastingschijf lost dit probleem niet op.

Specifieke maatregelen

Verder pleit de CD naar eigen zeggen al jaren, bij zowel Ministerie van Financiën als bij BZK en SZW, voor specifieke maatregelen en minder generieke maatregelen. Een belastingvrije som geldt voor iedereen en is dus een generieke maatregel. Terwijl deze eigenlijk niet nodig is voor mensen met een hoger inkomen. Als dit een specifieke maatregel zou zijn, zoals een inkomensafhankelijke arbeidstoeslag (belastingkorting die alleen voor werkenden tot een bepaald inkomen geldt), dan is dit veel effectiever. Met dit voorstel is niets gedaan.

De CD heeft verder de afgelopen jaren daarnaast gepleit voor een verantwoorde verhoging van het WML en verlaging van de kosten, om de armoede te bestrijden. Toen eind 2023 tot een forse verhoging van het WML werd besloten, heeft de CD bij SZW en BZK aangedrongen op het gericht ondersteunen van bedrijven en het monitoren van economische effecten hiervan. Beide zijn nog niet goed van de grond gekomen. Ook drong de CD aan op het afzien van verdere maatregelen die leiden tot kostenverhogingen bij bedrijven. De CD kan niet anders dan concluderen dat ministeries zonder afstemming elkaars beleid tegenwerken.

De CD verzoekt het Ministerie van Financiën om deze plannen per direct te herzien, rekening te houden met de input van de eilanden, en met de CD in gesprek te gaan over de toekomst van het belastingstelsel. “Totdat de effecten van de verhoging van het WML duidelijk zijn, moeten er geen fiscale wijzigingen worden doorgevoerd. Bovendien moeten toekomstige wijzigingen altijd vergezeld gaan van een zorgvuldige doorrekening van de effecten, zoals dat ook in Europees Nederland de norm is”, aldus de CD.

Ondoordacht en schadelijk

De CD roept daarnaast de Raad van State en de Tweede en Eerste Kamer op om serieus naar de argumenten van de eilanden te kijken en in te zien dat deze maatregelen ondoordacht en schadelijk zijn.

De Centraal Dialoog Bonaire is een lokale overlegtafel waarin deelnemen het openbaar lichaam, vakbonden, vertegenwoordigers van werkgevers en Kamer van Koophandel. Partijen beogen met de Centraal Dialoog door consensus bij te dragen aan een sociaal, economisch en ecologisch duurzaam Bonaire. Voor meer informatie: https://www.centraaldialoogbonaire.com