Meten is weten (deel 2: over HbA1c)

In deze wekelijkse column geeft huisarts en medisch manager bij Zorggroep BES,Wouter van Kempen, informatie over diabetes en een gezonde levensstijl.

Door Wouter van Kempen

Vorige zondag is uitgebreid aandacht besteed aan het meten van de bloedsuiker. We hebben besproken dat er twee verschillende meters zijn. De een meet de bloedsuiker in mmol/l en de ander in mg/dl. Helaas zijn dit totaal verschillende waarden. De huisartsen, specialisten en de gespecialiseerde verpleegkundigen van Zorggroep BES noteren tegenwoordig alles in mmol/l. Heeft u zelf een meter die registreert in mg/dl, dan zou je het getal door 18 kunnen delen. Dus: 100 mg/dl wordt dan 5,6 mmol/l.

We zullen vandaag dieper in gaan op een andere test die veel gedaan wordt bij de controle van diabetespatiënten. Het gaat om het zogenaamde HbA1c. Overigens wordt deze test ook wel gedaan bij andere mensen, die helemaal geen diabetes hebben. Soms gaat het alleen om een screening.

HbA1c

Als u diabetes hebt, wordt af en toe het HbA1c-gehalte in uw bloed bepaald. Dat is een soort gemiddelde van de bloedsuikerspiegel in de voorafgaande weken.

De afkorting staat voor Hemoglobine A1c. Dat zijn versuikerde cellen van de rode bloedkleurstof. Een beetje ingewikkeld! Hemoglobine (Hb) bevindt zich voornamelijk in de rode bloedcellen en wordt dikwijls door dokters bepaald. Een te laag Hb bijvoorbeeld is een teken van ‘bloedarmoede’ of anemie. Maar wat heeft dat met diabetes te maken, zult u vragen. De rode bloedcellen circuleren zo’n 180 tot 120 dagen in het bloed. Daarna worden deze afgebroken en vervangen door nieuwe rode bloedcellen. In het bloed hecht glucose zich aan het hemoglobine. Hoe meer glucose zich in het bloed bevindt, hoe meer er zich zal hechten aan het hemoglobine. De HbA1c waarde geeft daarom bij benadering weer wat de gemiddelde glucoseconcentratie was in het bloed 80-120 dagen ervoor!

HbA1c is een slimme en nuttige bepaling bij de behandeling en controle van diabetes.

Hoe hoger het glucosegehalte en hoe langer de tijd dat deze waarde bleef behouden, hoe hoger het HbA1c zal zijn. En andersom: hoe minder het lichaam te lijden heeft van een hoge bloedsuiker, hoe minder het hemoglobine ‘versuikerd’ wordt, en dus hoe lager het HbA1c is.

Het gebeurt vaak dat iemand in de ochtend (nuchter) een redelijke bloedsuiker heeft, maar dat de HbA1c toch veel te hoog is. Dat kan betekenen dat die persoon de medicatie voor diabetes niet voldoende heeft ingenomen.

De beste waarde (bij diabetes) voor het HbA1c is lager dan 53 mmol/mol (7%). Dat wil zeggen dat de bloedsuikers gemiddeld tussen de 6 en 9 mmol/l waren. Let op: de waarde HbA1c 53 mmol/mol (7%) is heel wat anders dan 7 mmol/l die je zelf meet. Het zijn verschillende dingen die worden gemeten!

HbA1c omrekenen van procenten naar mmol/mol

Sinds april 2010 wordt de waarde op een andere manier aangegeven dan vroeger. Het HbA1c werd tot april 2010 uitgedrukt in een getal met procenten, maar nu in mmol/mol. Net als met de bloedsuikerwaarden, kan dit wel verwarring geven. Veel artsen hebben het nog steeds over procenten!

Omrekenen van oude naar nieuwe bloedsuikerwaarde. Bekijk het verschil tussen oude en nieuwe waarden in een omrekentabel. In deze tabel zie je ook hoe je mg/dl kunt omrekenen naar mmol.

Bij mensen zónder diabetes is het HbA1c 20-42 millimol per mol.

Bij mensen met diabetes tót 70 jaar is de streefwaarde van het HbA1c lager dan 53 mmol/mol, wat betekent dat het gemiddelde van de glucosewaarden lager dan 8 mmol/l moet zijn.

Is uw HbA1c 75, dan betekent dit dat uw glucosewaarden de laatste maanden gemiddeld 12 mmol/l zijn geweest. Voor ouderen gelden andere streefwaarden.

Uw huisarts of de gespecialiseerde verpleegkundige van Zorggroep BES, kan u er alles over vertellen.

In de volgende afleveringen gaan we dieper in op het cholesterolgehalte en ook veel meer over de weegschaal en het BMI

Lees ook deel 1: Meten is weten

Zorggroep BES
Kaya Amsterdam 25 C
Tel:+599 717-0476