Door Nina den Heyer

Vrijdag heeft staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid haar voorstel voor de aanpassing van het Besluit Onderstand BES aangeboden aan zowel de Tweede als de Eerste Kamer. Het is de bedoeling dat per 1 januari 2020 alleenstaande AOV’ers, die voor de toeslag in aanmerking komen, er 232 dollar per maand bij gaan krijgen. Dit is natuurlijk mooi, nodig en een stapje in de goede richting.

De AOV-uitkering van deze AOV’ers zal dan ongeveer gelijk zijn aan het minimumloon, zo’n 876 dollar per maand. Volgens de nota van toelichting van de Nederlandse Minimumloonwet is dit bedrag het maatschappelijk aanvaardbare wat iemand krijgt om in zijn primaire levensbehoeften te voorzien.

Prima dus, zou je zeggen, ware het niet dat het minimumloon op Bonaire ver onder het benodigde bedrag ligt om in de kosten van levensonderhoud te voorzien. Immers, een alleenstaande, niet-werkend persoon (en daar hoort een AOV’er eigenlijk onder te vallen) zou volgens het – ook door de staatssecretaris – erkende onderzoek van het bureau Regioplan 1.270 dollar nodig hebben. Zelfs als we uitgaan van de ondergrens van 1.010 dollar waar het Kabinet Rutte zijn stip op de horizon op baseert is het huidige bedrag niet voldoende.

En waarom komen niet-alleenstaanden niet in aanmerking voor deze toeslag? In de nota van toelichting wordt aangegeven dat de regering geen aanleiding ziet voor een verdergaande generieke verhoging van de AOV omdat het gezamenlijk inkomen, zo veronderstelt men, wel toereikend zal zijn om in het levensonderhoud te kunnen voorzien. Als we nogmaals het onderzoek van Regioplan erbij halen, dan zien we dat een (echt)paar eigenlijk 1.720 dollar nodig heeft om de maand rond te komen. Dat is volgens mij nog steeds meer dan de 1.288 dollar die ze in de huidige situatie krijgen. Zelfs als we opnieuw uitgaan van de ondergrens (1.380 dollar), dan is er nog altijd sprake van een tekort van bijna 100 dollar. 100 dollar te weinig voor bijvoorbeeld gezonde voeding, een van de eerste dingen waarop bezuinigd wordt als overlevingsstrategie!

Het is voor mij steeds moeilijker te begrijpen hoe de regering in Den Haag kan beweren het beginsel van gelijkwaardigheid  tussen Europees en Caribisch Nederland te erkennen met het rapport van Regioplan in de hand, maar niet de daarin genoemde normen voor het bestaansminimum als doel stellen. De voorgestelde toeslag voor alleenstaande AOV’ers had ook zonder het onderzoek geformuleerd kunnen worden, want het verband tussen die twee ontgaat mij.

Als we naar de nu spelende zaak Johnson versus Nederland (over de gelijktrekking van onze AOV met de AOW in Europees Nederland) bij de Verenigde Naties kijken en we weten dat ongeveer 85% van deze zaken gewonnen wordt door de indiener, zou het Kabinet Rutte er beter aan doen hierop te anticiperen!

Ik roep daarom Den Haag op alsnog te besluiten een generieke verhoging door te voeren op basis van het door Regioplan berekende bestaansminimum en dat gepaard laten gaan met de nodige wetswijzigingen (zoals bijvoorbeeld de afschaffing van individualisering, etc). Daarnaast moet men ook samen met het Openbaar Lichaam en de Centrale Dialoog voortvarend aan de slag gaan met de invoering van een algemeen (bedrijfs)pensioen. 

Alleen dan kunnen we met zijn allen zeggen dat we in ieder geval voor onze (toekomstige) ouderen concrete stappen uit de armoede hebben gezet waarmee we ons (Neder)land besparen ten overstaan van de Verenigde Naties in verlegenheid te worden gebracht.

Nina den Heijer is voormalig gedeputeerde Sociale Zaken op Bonaire.