Door René Zwart©

Er zijn ministeries die sinds 2010 goed werk hebben geleverd in Caribisch Nederland: Onderwijs, Volksgezondheid en Justitie en Veiligheid. Er zijn er ook die het zozo hebben gedaan: Binnenlandse Zaken, Infrastructuur en Financiën. Of ronduit hebben gefaald zoals Sociale Zaken. En dan is er nog de categorie ‘Met de pet er naar gegooid’. Dat is wat Economische Zaken de afgelopen jaren heeft gedaan.

Dit ministerie heeft het onder voormalig minister Henk Kamp lelijk laten afweten. Hoewel als rechtgeaarde VVD’er geen groot fan van een barmhartig sociaal zekerheidsstelsel heeft hij in zijn vijf jaar ministerschap weinig ondernomen om inwoners van Bonaire, Sint Eustatius en Saba helpen ontsnappen uit hun uitkeringssituatie. De armoede op de eilanden is onder zijn bewind verder toegenomen. Het is een goedkope smoes om daar louter de crisis de schuld van te geven. Liberalen prediken als geen ander dat werk de snelste weg uit de armoede is. Waarom heeft Kamp dan zo weinig initiatief getoond om de economie in Caribisch Nederland een impuls te geven en zo meer en beter betaalde banen te scheppen? Zo moeilijk kan dat niet zijn en het hoeft gezien de kleinschaligheid ook geen kapitalen te kosten. Bovendien is het een investering die zichzelf dubbel en dwars terugverdient door enerzijds de besparing op onderstand en andere sociale voorzieningen en anderzijds extra belastingopbrengsten. Duurbetaalde kortzichtigheid dus waarvoor de meest kwetsbare burgers een hoge prijs betalen, bijvoorbeeld in de vorm van een tientallen procenten hogere energierekening.

Kamps opvolger en partijgenoot Eric Wiebes heeft met zijn optreden in de discussie over de elektriciteitstarieven op Bonaire een valse start gemaakt, maar de brief die hij daarover recent aan het Bestuurscollege heeft gestuurd bevat een lichtpuntje. De bewindsman schrijft te willen onderzoeken of het Rijk kan investeren in de ontwikkeling van duurzame energie. Het klinkt nog wel erg voorzichtig waar je juist van een minister van Economische Zaken èn Klimaat meer enthousiasme zou verwachten. Want Bonaire leent zich bij uitstek als ‘living lab’ voor bedrijven om hun technologische innovaties op het gebied van hernieuwbare energie te ontwikkelen, in de praktijk te testen en aan de wereld te presenteren. Gerenommeerde experts zien de potentie: commercieel succes voor Nederlandse ondernemingen, een impuls voor de lokale economie en een eiland dat minder afhankelijk wordt van subsidie uit Den Haag. Bij Kamp stuitte dit perspectief op een muur van onwil en onverschilligheid, Wiebes kan de gemiste kans alsnog benutten. Hij kan zich daarbij verzekerd weten van brede steun in de Tweede Kamer want die nam in november 2015 een motie aan met de volgende tekst: ,,Overwegende dat de eilanden van Caribisch Nederland zeer geschikt zijn voor de productie van duurzame energie; overwegende dat de bewoners van de eilanden nu veelal afhankelijk zijn van dure stookolie; verzoekt de regering om te komen met een plan dat streeft naar een betaalbare en maximaal duurzame energievoorziening, zo mogelijk 100%, op de BES-eilanden en de Kamer hierover te informeren voor de zomer van 2016.” Op een paar kleine projectjes na heeft Kamp weinig gedaan met deze aanmoediging.

Hoe kwalijk dat is wordt dezer dagen weer eens onderstreept door de beslaglegging op BOPEC waardoor er opnieuw onzekerheid bestaat over de energievoorziening. Eind vorig jaar was dat ook al het geval toen de Inspectie voor de Leefomgeving en Transport de olieterminal vanwege achterstallig onderhoud dreigde te sluiten. Dat was voor Den Haag aanleiding om een interdepartementale taskforce in het leven te roepen die op zoek zou gaan naar een mogelijkheid om de brandstoftoevoer duurzaam zeker te stellen waarbij het eiland niet langer – of in elk geval minder – afhankelijk zou worden van derden. Wij hebben er niets meer over gehoord, behalve dan de zin in het zondag door de Rijksdienst Caribisch Nederland verspreidde persbericht dat ‘betrokken ministeries’ de komende dagen met het eilandbestuur overleggen om een ‘duurzame oplossing te organiseren’. De schrik over de beslaglegging bij BOPEC roept nog een andere vraag op: had Den Haag met zijn internationale netwerk dit niet moeten zien aankomen?