Naar aanleiding van toenemende klachten van ondernemers bij de Kamer van Koophandel en Nijverheid Bonaire (hierna: KvK) over de verlening van vestigingsvergunningen door het Openbaar Lichaam Bonaire (hierna: OLB) is er besloten om een gericht onderzoek in te stellen. De KvK heeft in dit onderzoek gebruik gemaakt van de data die tot haar beschikking staat, onder andere uit het handelsregister en dat afgezet tegen de wettelijke eisen die gesteld zijn in de Wet vestiging bedrijven BES. Aangezien elke ondernemer die zaken wil doen op het eiland een vestigingsvergunning moet hebben is het des te meer reden voor het OLB om deze vergunningverlening snel en efficiënt te laten verlopen. Naast efficiency is transparantie van beleid een zeer belangrijk punt. Een transparant overheidsbeleid laat minder over aan toeval en geeft de ondernemer / investeerder meer rechtszekerheid. Dit betaalt zich vroeger of later zeker uit.

Het onderzoek is gebaseerd op inschrijvingen van nieuwe ondernemingen in de periode oktober 2015 t/m oktober 2016. In deze periode heeft de KvK in het totaal 429 nieuwe inschrijvingen in het handelsregister genoteerd waarvoor een vestigingsvergunning noodzakelijk is (de inschrijvingen van de animeerdames zijn buiten het onderzoek gelaten). Slechts in 58% van de gevallen wordt de KvK om advies gevraagd voor de verlening van een vergunning. Conform artikel 8 van de Wet vestiging bedrijven BES zou de KvK echter alle aanvragen (100%) dienen te beoordelen, dus alle 429 gevallen. Er zit een verschil van 42% tussen de wet en de praktijk. In 73 gevallen is gebleken dat het OLB een vergunning heeft verleend zonder dat er een advies is ingewonnen bij de KvK en dus daarmee de wet overtreedt.

Termijn

De overheid mag 8 weken doen over een vergunningaanvraag (artikel 4a). In deze tijd moet men de aanvraag ofwel omzetten in een vergunning ofwel deze weigeren op grond van specifieke wettelijke bepalingen (artikel 5). Haalt men deze termijn niet dan wordt verondersteld dat de vergunning van rechtswege is verleend. De wetgever heeft dus een actieve rol aan de overheid gegeven om te presteren binnen een termijn. Haal je dit niet als overheid, dan wordt de ondernemer beschermd en krijg je de vergunning.

In de onderzochte periode heeft het OLB slechts in 11 gevallen (2,5%) de termijn van 8 weken gehaald. Gemiddeld deed de overheid 15 weken over een aanvraag, een bijna verdubbeling van wat wettelijk gezien acceptabel is. Daar tegenover zien we 0 vergunningen die van rechtswege zijn verleend, wederom een duidelijk overtreding van de wet.

De KvK haalt haar termijn van 2 weken voor het geven van advies in 95% van de gevallen. Deze 5% die niet is gehaald binnen de termijn moet in 2017 worden teruggebracht naar minder dan 1%, door verdere professionalisering en aandacht voor de klant.

Conclusies en aanbevelingen

De dienstverlening op het gebied van afgifte van vestigingsvergunningen door het OLB is verre van optimaal te noemen. Met diverse wettelijke bepalingen die niet worden nageleefd en termijnen die niet worden gehaald wordt de ondernemer ernstig benadeeld. Zonder vergunning is het wettelijk gezien niet toegestaan om als ondernemer te beginnen, maar door het falende optreden van de overheid op dit vlak wordt de ondernemer gedwongen om ook buiten de regels van de wet op te treden. Of men kan wachten totdat de overheid de vergunning heeft afgegeven, met alle (financiële) gevolgen van dien.

De KvK stelt een geheel andere systematiek voor om te komen tot de afgifte van vestigingsvergunningen. Allereerst is de naam van de vergunning verwarrend. Het heeft namelijk niets te maken met de plek van vestiging (in de zin van een concreet adres), maar veel eerder als een vergunning om een zaak te mogen drijven. De term Business license is dan veel logischer en duidelijker om aan te geven aan een ondernemer waar de wet voor is bedoeld.

Als 2^e concludeert de KvK dat de vergunningen niet aansluiten bij de gegevens die al bij  het handelsregister zijn gedeponeerd, er zit geen koppeling tussen. De ondernemer wordt gedwongen om dezelfde informatie wederom aan te leveren, alleen dan bij een ander loket. Breng dit allemaal samen en zorg ervoor dat de ondernemer gaat doen waar hij goed in is, namelijk zijn bedrijf runnen. Zorg dat de loketjes (en de bureaucratie) tot een minimum wordt beperkt en handel zoveel mogelijk af bij 1 loket. Aangezien het handelsregister een verplicht loket is voor ondernemers kun je ook hier de intake en advies neerleggen van de vergunning. De adviserende rol komt bij het Bedrijvenloket van het Ondernemershuis van de KvK te liggen, de vergunning zelf wordt verleend door de overheid (want dit blijft een publieke taak). Hiermee creëer je voor alle partijen een win-win-situatie. De overheid krijgt louter kant-en-klare aanvragen vanuit het Bedrijvenloket en hoeft alleen de beoordeling te doen. De ondernemer hoeft slechts bij 1 loket te zijn, wat efficiënter, goedkoper en dus beter is voor de economische ontwikkeling van zijn bedrijf. En aangezien de KvK als wettelijke taak heeft de algemene belangen van het bedrijfsleven (en dus economische ontwikkeling) te behartigen profiteren ook zij er dus uiteindelijk van. Allemaal winnaars dus.

De KvK heeft het Bestuurscollege van de onderzoeksresultaten op de hoogte gesteld en hen concreet geadviseerd over de te volgen stappen. De KvK verwacht dat aan de hand van dit onderzoek er verandering zal komen wat de economische ontwikkeling van het eiland ten goede gaat komen.