Door Harald Linkels

Kralendijk- De voorzitter van de Democratische Partij (PDB), Michael Pieters, zegt dat de vastlegging van de status van Openbaar Lichaam in de Nederlandse grondwet op dit moment in het belang is van het eiland. Afgelopen week nam de eilandsraad een door de coalitie ingediende motie van die strekking aan. Pieters zegt dat de Nederlandse grondwet ook ‘onze’ grondwet is en dat het van belang is dat de status van de BES-eilanden daarin is geregeld. Pieters vindt het, bijna 7 jaar na het verkrijgen van de nieuwe status, dan ook de hoogste tijd dat die vastlegging vorm krijgt.

Toch is de vastlegging van de status van Openbaar Lichaam op de eilanden, op zijn zachst gezegd, omstreden. Tegenstanders van de vastlegging zien hier niet zozeer een voordeel, doch eerder een nadeel in. Dit omdat vastlegging in de huidige vorm een differentiatie in normen en maatstaven mogelijk maakt, die niet altijd ten gunste lijkt van Bonaire, St. Eutatius en Saba. Gedacht kan worden aan zaken als de bijstand, kinderbijslag en de vastlegging van een bestaansminimum.

Robby Beukenboom, lid van het deel van de PDB-fractie die de coalitie niet steunt, is dan ook niet te spreken over de aangenomen motie. “Wat mij stoort is dat onze status wordt vastgelegd terwijl een heleboel zaken niet goed geregeld zijn”, aldus Beukenboom. “Ook vraag ik me af of de coalitie de wens van de bevolking die zich in het referendum van eind 2015 met 66% uitsprak tegen de invulling die is gegeven aan de directe band met Nederland, dan zomaar terzijde schuift”, aldus het kritische fractielid. Beukenboom beticht gedeputeerde Clark Abraham, diens vader en oud-politicus Jopie Abraham en PDB-voorzitter Michael Pieters er dan ook van de principes van de partij en het belang van de burgers te hebben verkwanseld.

Er is echter meer verzet tegen de verdere verankering van de huidige status. Op St. Eustatius verzet de coalitie van de Progressive Labour Party (PLP) en onafhankelijk raadslid Merkman zich met hand en tand tegen de formalisatie van de status van de eilanden binnen de grondwet. Op Bonaire loopt met name de pressiegroep Nos Ke Boneiru Bèk (NKBB) van James Finies te hoop tegen de vastlegging van de status van Openbaar Lichaam. Finies bezocht zelfs diverse keren de Verenigde Naties om aandacht te vragen voor de situatie van Bonaire, die hij zeer zorgelijk acht. Volgens Finies is de huidige status in werkelijkheid een annexatie door Nederland, waarbij de bewoners van het eiland tot tweederangs burgers heeft gemaakt binnen één en hetzelfde Koningkrijk.

De Nederlandse politiek lijkt de discussie over het vastleggen van de status van Openbaar Lichaam vooral te zien als een storm op een glas water. Van de zijde van het Nederlandse Kabinet is herhaalde malen aangegeven dat een vastlegging nu, niet betekent dat er definitieve keuzes worden gemaakt over de status van de eilanden of de manier waarop zaken lokaal zijn geregeld.

Wat de zaak niet helpt zijn zowel de politieke instabiliteit op St. Eustatius en Bonaire, als ook de sterke interne verdeeldheid op de eilanden. Met name op Bonaire hebben in het afgelopen jaar vele wisselingen plaatsgevonden binnen de regeringscoalitie, waarbij het soms -zeker voor buitenstaanders- nog moeilijk te volgen is welke partijen nu weer de coalitie vormen en wat het standpunt van die coalitie is over belangrijke zaken die het eiland aangaan. Op St. Eustatius geldt dat het eiland haar fiat eerst wel gaf aan de verankering, maar nu mordicus tegen is. De oppositiepartij op St. Eustatius, de Democratische Partij, is echter juist groot voorstander van de huidige status. Tegen de achtergrond speelt nog een enorm conflict tussen Oranjestad en Den Haag over de manier waarop het eiland lokaal bestuurd wordt.

Het heeft er op zijn minst de schijn van dat het moeilijk zal zijn Nederland op andere gedachten te brengen, zolang de eilanden onderling niet op één lijn zitten en ook nog eens intern tot op het bot zijn verdeeld over zelfs de meest basale kwesties.