KRALENDIJK – Kjelld Masoud Kroon is een geboren Nederlander met een sterke verbintenis naar Bonaire. Hij heeft een sterke visie op de huidige stand van zaken op het eiland en de bredere context van dekolonisatie binnen het Koninkrijk der Nederlanden. In een recent interview deelde hij zijn inzichten over de impact van het koloniale verleden en de hedendaagse uitdagingen waarmee Bonaire kampt. Ook lijkt Kroon zich aan het voorbereiden te zijn om in de toekomst terug te keren naar zijn eiland.

Kroon werd geboren in Nederland, maar groeide op in Bonaire. Zijn ouders zijn op dit eiland ook geboren. Kroon voltooide zijn middelbare schoolopleiding op Bonaire waarna hij naar Nederland vertrok om filosofie te studeren. Hier lag zijn focus op dekoloniale en politieke filosofie. Op dit moment werkt hij als programmamaker bij het Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Hier maakt hij programma’s die gaan rondom het onderwerp dekolonisatie. Zijn betrokkenheid bij verschillende jongerenbewegingen strekt zich uit over het gehele Koninkrijk.

De koloniale erfenis

Volgens Kroon heeft Bonaire sinds 2010 een ‘herkolonisatie’ ondergaan. Hij wijst op de ongelijkheid in machtsposities en de beperkte zelfbeschikking van lokale mensen vergeleken met eilanden die onder Engels gezag vielen, zoals Barbados en Bermuda. Volgens Kroon is er een groot probleem op de BES-eilanden gaande. “Om eerlijk te zijn, ja dat klopt. Het is een probleem als je kijkt door de spreekwoordelijke dekoloniale lens”, aldus Kroon. “Een voorbeeld, als je kijkt naar de rechtbank hier, is er volgens mij maar één lokale rechter, als die er al is. Daarnaast ben ik ook van mening dat de BES-eilanden ver achter lopen ten opzichte van eilanden die onder Engels gezag vallen als je het hebt over zelfbeschikking,” zegt een duidelijk teleurgestelde Kroon. 

Kroon benadrukt dat de lokale bevolking vaak geen belangrijke posities bekleedt, wat bijdraagt aan een gevoel van uitsluiting en onrechtvaardigheid.

Tenenkrommend slavernij-excuses

Kroon was op verschillende momenten betrokken bij het herdenkingsjaar slavernijverleden in Nederland. Hij werkte samen met een groep jongeren die het specifieke kabinet van de Koning adviseerde over de juiste manier om dit gevoelige onderwerp aan te pakken. “We wilden de Koning en Prinses Amalia goed informeren, zodat ze de geschiedenis en de huidige context begrepen,” legt Kroon uit.

Toch verliep de uitvoering van de excuses niet zoals gehoopt. Kroon ziet de excuses voor als symbool politiek, zonder dat er gekeken wordt naar structurele verbetering op de eilanden of herstelbetalingen. “Op Bonaire werden op de dag zelf alleen de straten waar de Koning langsreed schoongemaakt, terwijl de rest van het eiland werd genegeerd. En op Sint-Eustatius moesten mensen uren in de brandende zon wachten omdat de Koning nog een rondje over het eiland wilde vliegen,” zegt Kroon die een aantal voorbeelden opnoemt. “Dit soort situaties laat zien dat er nog weinig begrip is voor de ernst van het slavernijverleden voor de nazaten van de totslaafgemaakten en de betekenis van excuses.”

Economische en sociale uitdagingen

Een ander belangrijk thema in het gesprek is de economische afhankelijkheid van Bonaire, met name van toerisme. Kroon stelt dat de meeste lokale mensen slechts minimumloonbanen hebben in deze sector, terwijl eigendomsposities vaak in handen zijn van niet-lokalen. Hij pleit voor een circulaire economie waarin de winsten van toerisme teruggeïnvesteerd worden in de gemeenschap. “Als toerisme echt onze win-all-be-all is, laten we dan een fonds creëren zoals Noorwegen dat doet met olie-opbrengsten. Zij hebben een soort fonds waarbij de verdiensten teruggaan in de eigen economie,” stelt hij voor.

Culturele herwaardering en onderwijs

Kroon legt ook de nadruk op het belang van onderwijs in de lokale geschiedenis en cultuur. Hij merkt op dat het curriculum op veel scholen nog steeds vooral gericht is op Europese geschiedenis, met weinig aandacht voor het slavernijverleden en de oorspronkelijke bewoners van Bonaire. “Er is een begin gemaakt met veranderingen, waarschijnlijk vanwege het herdenkingsjaar, en dat is positief. Maar er is nog veel werk te doen. Zo hebben kinderen op Bonaire geen officieel lesboek over de geschiedenis van het eiland. Ze leren nu vaak via een pdf-bestand dat de docent zelf samenstelt,” zegt Kroon.

Politiek betrokken raken op Bonaire

Kroon overweegt om in de toekomst terug te keren naar Bonaire en actief bij te dragen aan de gemeenschap, mogelijk door politiek of als docent. Hij voelt een sterke verantwoordelijkheid om de jongere generatie te inspireren en hen te onderwijzen over hun eigen geschiedenis en toekomstmogelijkheden. “Voordat ik voorgoed terugkom naar Bonaire, wil ik in Nederland nog groeien in het maatschappelijk werk dat ik doe en het programma maken. Ik denk er ook aan om mogelijk mijn lesbevoegdheid te halen. Vorige maand heb ik wel al bijles gegeven op scholen op Bonaire. Dit ging over natuur- en scheikunde. Ook heb ik een les filosofie gegeven op het Liseo Bonairiano. Tevens ben ik ook betrokken bij een politieke partij en wil ik me daar de komende tijd meer voor inzetten.”