DEN HAAG – In de kersttoespraak van dit jaar heeft koning Willem-Alexander uitgebreid stilgestaan bij de spanningen in de samenleving. “Veel mensen voelen zich onbegrepen, ongewenst, onbeschermd.” Hij deed een oproep om elkaar – ondanks alle meningsverschillen – niet te verliezen.

De koning erkende dat we als individu geen internationale conflicten kunnen oplossen. “Maar zijn we daarmee machteloos? Nee, beslist niet! Wat we wél kunnen doen, is zorgen dat we verbittering en haat niet importeren in onze straten. Weerbaar zijn tegen alles wat ons uit elkaar drijft.”

Hoe verschillend de achtergrond van mensen ook is, we delen allemaal “herkenbare emoties”, sprak de koning. Als voorbeelden noemde hij boosheid over onrecht, verdriet over het verlies van dierbaren en bezorgdheid over kinderen. “Laten we bij alle verschillen van mening ook op zoek gaan naar het menselijke dat ons samenbrengt.”

Joden en moslims

In zijn toespraak richtte de koning zich rechtstreeks tot verschillende groepen in de samenleving: Joodse Nederlanders en Nederlandse moslims. “Tegen Joodse Nederlanders die me vertellen dat ze twijfelen aan hun toekomst hier zeg ik: blijf! Wij horen samen. Tegen Nederlandse moslims zeg ik: dit is ook uw land; dit is ook jouw land.”

Ook refereerde Willem-Alexander aan een gesprek dat hij en koningin Máxima voerden met Palestijnse Nederlanders. “Ze vertelden ons over hun angst om het lot van familieleden in hun land van herkomst. Over hun onmacht en wanhoop. Telkens word ik geraakt door de persoonlijke pijn die in de verhalen doorklinkt.”

De koning toonde zich niet alleen begripvol, maar ook streng. Zo hamerde hij op het naleven van de Nederlandse grondwet. “Ieder mens is gelijk voor de wet. Discriminatie is niet toegestaan. En we gebruiken geen geweld, ook niet als we ons gekwetst of miskend voelen. Deze beginselen zijn niet vatbaar voor dialoog of discussie en gelden voor iedereen, altijd.”

Polarisatie

Het was de twaalfde kersttoespraak van Willem-Alexander. De toespraak werd een paar dagen geleden opgenomen in de Witte Eetzaal op Paleis Huis ten Bosch.

Ook vorig jaar was polarisatie het belangrijkste thema van de kersttoespraak. De koning onderstreepte toen het belang van de democratische rechtsorde en zette zich af tegen de afrekencultuur. Die maakt het vinden van oplossingen volgens hem moeilijk. “Als we onze energie nu eens zouden besteden aan het vinden van oplossingen, komen we veel verder.”