DEN HAAG – Het Nederlandse kabinet onderzoekt mogelijkheden om het koopkrachtverlies te compenseren nu de energietoelage op de BES-eilanden na 2024 stopt. Dit kan in de vorm van nieuwe inkomensafhankelijke maatregelen, gericht op kwetsbare huishoudens. Het kabinet werkt aan een pakket concrete maatregelen dat vóór de zomer van 2025 aan de Tweede Kamer wordt gepresenteerd, zo valt te lezen in de Kamerbrief van staatssecretaris Szolt Zsabó.

De energietoelage, die huishoudens met een laag inkomen ondersteunde met een bedrag van 1.300 dollar per jaar, loopt eind 2024 af. De regering zoekt nu naar alternatieve oplossingen om de financiële druk op inwoners van Bonaire, Sint Eustatius en Saba te verlichten en koopkrachtverlies te beperken.

Het kabinet stelt in de Kamerbrief om te bezien in hoeverre het de 9,5 miljoen euro voor koopkrachtmaatregelen voor 2025 kan inzetten om de tijdelijke maatregelen aan de kostenkant te verlengen, zoals de betreffende energietoelage voor minimahuishoudens.

Vastrecht

Door de verlengde subsidie op het vastrecht blijven de vaste maandelijkse netwerkkosten voor elektriciteit rond de 35 dollar, een bedrag vergelijkbaar met wat inwoners van Europees Nederland betalen. Zonder deze subsidie zouden de kosten aanzienlijk oplopen.

De koopkrachtsubsidie om de vaste kosten voor drinkwater te verlagen stopt ook per 2025. De tarieven van drinkwater stijgen in 2025 als gevolg van deze kabinetsmaatregelen in totaal met minimaal $ 6 per maand, naast de verwachte autonome stijging van de vaste tarieven.

Minimumloon

Deze verlenging maakt deel uit van een breder pakket aan maatregelen dat het kabinet inzet om armoede op de BES-eilanden te bestrijden en de bestaanszekerheid te verbeteren. Naast de subsidies voor nutsvoorzieningen heeft het kabinet eerder besloten om het minimumloon te verhogen naar 1750 dollar per maand vanaf juli 2024. Ook uitkeringen, zoals de Algemene Ouderdomsverzekering (AOV) en nabestaandenuitkering (AWW), gaan omhoog. Deze maatregelen moeten ervoor zorgen dat inwoners meer financiële ruimte krijgen.

Naast de verhoging van lonen en uitkeringen onderzoekt het kabinet de invoering van een inkomensafhankelijke kindregeling. Deze regeling moet gezinnen financieel ondersteunen en zou vergelijkbaar kunnen zijn met het kindgebonden budget in Europees Nederland.

Wonen

Op het gebied van wonen zijn er grote investeringen gepland om het tekort aan betaalbare woningen op te lossen. Op Bonaire worden er ruim 2100 nieuwe woningen gebouwd, verdeeld over sociale huur, middenhuur en betaalbare koopwoningen. Op Sint-Eustatius komen er vijftig nieuwe sociale huurwoningen bij en worden honderd bestaande woningen gerenoveerd.

Saba krijgt vijftig nieuwe betaalbare woningen. Totdat deze woningen gerealiseerd zijn, blijft er financiële steun beschikbaar voor huurders met lage inkomens. Het kabinet hoopt hiermee de druk op de particuliere huursector te verlichten en wonen betaalbaarder te maken.

Openbaar Vervoer

Ook het openbaar vervoer krijgt een impuls. Op Bonaire wordt vanaf 2025 een openbaar vervoersnetwerk uitgerold. Saba is al gestart met een pilotproject en Sint-Eustatius onderzoekt momenteel de mogelijkheden voor een vergelijkbaar systeem.

Intereilandelijk vervoer wordt eveneens verbeterd. Er wordt gewerkt aan een wettelijke regeling om luchtverbindingen met Saba en Sint-Eustatius te garanderen. De huidige ferryverbinding, de Makana-dienst, blijft voorlopig operationeel terwijl de lange-termijnmogelijkheden worden onderzocht.

Kinderopvang

Naast deze maatregelen besteedt het kabinet aandacht aan kinderopvang en onderwijs. Met de nieuwe Wet kinderopvang BES wordt de kwaliteit en toegankelijkheid van kinderopvang verbeterd. Vanaf 2027 hoeven ouders slechts vier procent van de kosten zelf te betalen. Tot die tijd blijft er financiële ondersteuning beschikbaar voor ouders die moeite hebben om de kosten te dekken. Daarnaast worden schoolmaaltijden structureel gefinancierd vanaf 2026, met een tijdelijke regeling om de periode tot die tijd te overbruggen.

Het kabinet heeft in totaal 11,5 miljoen euro gereserveerd voor armoedebestrijding op de eilanden. Deze middelen worden ingezet voor lokale initiatieven zoals het programma Werken aan Welvaart en Welzijn Bonaire en het bredere armoedebeleid op Sint-Eustatius en Saba. Schuldhulpverlening en financiële educatie krijgen hierbij extra aandacht, zodat inwoners beter in staat zijn om financieel stabiel te blijven.

Met deze maatregelen wil het kabinet de levensstandaard op de BES-eilanden dichter bij die van Europees Nederland brengen en tegelijkertijd de zelfredzaamheid van de inwoners versterken. De combinatie van inkomensverhogingen, kostenverlagingen en investeringen in sociale voorzieningen moet een duurzame verbetering van de bestaanszekerheid mogelijk maken, aldus het kabinet.