KRALENDIJK – Het warme water van de Caribische Zee is een paradijs voor duikers en snorkelaars, maar voor het koraalrif van Bonaire brengt het ook serieuze bedreigingen met zich mee. Koraalbleking, een wereldwijd fenomeen, treft net zoals in 2023 ook nu weer hard de riffen rondom het eiland. Op meerdere plekken op Bonaire zijn grote stukken koraal afgelopen weken wit uitgeslagen. We spraken met Robin Arens en Freddy Klerks over de uitdagingen en hoopvolle toekomst van het koraal op Bonaire.

“Koraalbleking is een proces waarbij koralen hun kleur verliezen door de uitstoot van algen die in symbiose met hen leven. Deze algen geven kleur en zijn een belangrijke voedselbron voor de koralen. Door de stijgende watertemperaturen, die nu rond de 30 graden liggen, raken koralen gestrest en stoten ze deze algen uit, waardoor ze wit worden,” aldus Robin Arens die eigenaar en één van de instructeuren van Beyond the Corals is. Collega-eigenaar en tevens vriendin Freddy Klerks die ook mariene biologe is, voegt er aan toe: “Het koraal is dan nog niet dood, maar het verkeert wel in een kritieke toestand.” Wanneer koralen te lang wit blijven, kunnen ze wel doodgaan. Het is van essentieel belang dat watertemperaturen daarom niet te lang hoog blijven. 

Het koraalriffen van Bonaire worden jaarlijks geconfronteerd met warmere temperaturen. “We zien dat de periodes van hoge temperaturen steeds langer duren,” zegt Klerks. “Vorig jaar was het ergste jaar qua gemeten temperaturen en bleking. Dit jaar moeten we nog afwachten hoe het zich ontwikkelt.” 

Resistentie en herstel

Ondanks de uitdagingen blijft er hoop. Arens vertelt: “We hebben gezien dat sommige koralen zich kunnen herstellen als de omstandigheden verbeteren. Vorig jaar zagen we na een periode van zes weken bleking dat, toen de temperatuur daalde door koudere stromingen, de kleur van veel koralen terugkeerde. Dit noemen we ook wel koraal resistentie.”

Rol van Wet- en Regelgeving

De bescherming van het koraalrif is volgens de duikinstructeurs ook te danken aan strikte wet- en regelgeving. Klerks benadrukt: “Wet- en regelgeving bepalen veel. Op Bonaire is bijvoorbeeld de papegaaivis (parrotfish) beschermd. Ze helpen bij het schoonhouden van de riffen door algen te eten die schadelijk kunnen zijn voor koralen.”

Toch lijkt Arens met een schuin oog te kijken naar meer steun vanuit de auroriteiten. “Duikgedrag is cruciaal voor behoud van het koraal,” zegt Arens. “Het is belangrijk dat duikers en duikscholen zich houden aan de natuurwetten op Bonaire, zodat de riffen gezond blijven. Om dit te stimuleren zou het volgen van een verplichte oriëntatieduik op Bonaire naar mijn idee belangrijk zijn. Het helpt om het rif te beschermen tegen onbedoelde schade.”

Onderzoek en Innovatie

Naast de regelgeving waardoor koraal beter beschermd moet worden, ziet het stel heil in de voortdurende inspanningen en onderzoeken die verschillende organisaties op het eiland organiseren. “We werken samen met organisaties zoals Reef Renewal om te kijken welke koraalsoorten het best bestand zijn tegen veranderende omstandigheden,” zegt Klerks. “Voor ons duikcentrum hebben we bijvoorbeeld verschillende ‘boompjes’ onder water waar wij koraal kweken. Samen met Reef Renewal en andere natuurorganisaties proberen wij de riffen te helpen. Door diversiteit in koraalsoorten te vergroten, hopen we de veerkracht hiervan te versterken.”

Positief

Hoewel de uitdagingen groot zijn, zijn Arens en Klerks positief over de toekomst van het koraal op Bonaire. “Met de juiste maatregelen en bewustwording kunnen we blijven genieten van de prachtige onderwaterwereld die Bonaire te bieden heeft,” aldus Klerks. “Het is niet allemaal kommer en kwel. Er zijn positieve resultaten die hoop geven voor de toekomst voor de koraalriffen van Bonaire en misschien wel de wereld.”