Afgelopen week beloofde staatssecretaris Knops in een brief aan de Tweede Kamer dat een ‘expertgroep luchtvaart’ binnenkort adviezen uitbrengt over de problematiek van de luchtverbindingen tussen de Nederlands-Caribische eilanden.

Volgens een onderzoek van onderzoeksbureau SEO, zou actief gezocht moeten worden naar niet alleen betere verbindingen, maar met name ook lagere prijzen. Er zijn al jaren klachten over de prijzen van vliegtickets tussen de eilanden, en dan vooral ook op de Bovenwinden.

De materie is complex. Er is maar een handjevol aanbieders en op sommige routes is er de facto maar één maatschappij die de verbinding onderhoudt. Lokale luchtvaartmaatschappijen hebben het, de trits aan faillisementen in ogenschouw nemend, consistent moeilijk. Dat weerhoudt luchthavens en de beheerder van het lokale luchtruim, DC-ANSP, er niet van de tarieven keer op keer stevig op te schroeven. Alle reden dus voor een onderzoek en het aanstellen van een ‘expertgroep’.

Wat echter niet te begrijpen is, is waarom er gekozen is voor een soort ‘black-box’ benadering als het gaat om die ‘expertgroep’. Zo bleek enkele weken geleden in een bijeenkomst met topambtenaren van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) dat letterlijk niemand van de pakweg 20 aanwezigen ooit had gesproken met leden van de ‘expertgroep’ en ook niet wist door welke deskundigen die groep wordt gevormd.

Noch aan het lokale EZ Air, Divi Divi Air, de Tourism Corporation Bonaire (TCB) of het Zorgverzekeringskantoor (onbedoeld het grootste reisbureau van de BES-eilanden) is de eer ten deel gevallen om ‘gehoord’ te worden door de ‘expertgroep’.

De vraag doet zich dan ook voor op basis van welke informatie de ‘expertgroep’ zal komen tot een aantal inzichten dan wel aanbevelingen die de problematiek van de lokale luchtvaart wel even op gaat lossen. Wat is de werkwijze geweest van de ‘expertgroep’? Hoe wordt consultatie geregeld? Wie zijn of worden er allemaal gehoord? Krijgen belangrijke stakeholders de kans hun zegje te doen over een concept-rapportage? Allemaal onbekend.

Divi Divi Air en EZ Air -hoe klein en mondiaal gezien onbetekenend dan ook- vervoeren sinds het wegvallen van Insel Air, samen zo’n 90% van de passagiers tussen Bonaire en Curaçao. Nog saillanter is dat zij samen jaarlijks een aantal passagiers vervoeren dat gelijk is aan mimimaal 3 keer de gehele bevolking van de BES-Eilanden! Een prestatie die zich laat vergelijken met die van de KLM (34 miljoen passagiers in 2018), als het gaat om het Nederlandse deel van het Koninkrijk.

Zou de Nederlandse politiek het acceptabel achten als een Europese Commissie zich zou buigen over de luchtvaart in Nederland, zonder te spreken met actoren bij uitstek als de KLM en Schiphol? Uiteraard niet! Waarom zou het dan op de eilanden wel acceptabel zijn om te werken aan adviezen over de toekomst van de lokale luchtvaart en het prijsbeleid, zonder daarover te spreken met bedrijven die dag in dag uit met hun poten in de modder staan en zorgen dat passagiers op de eilanden van A naar B komen?

 

“Zo gaat het al jaren” verzucht een direct betrokkene, gevraagd naar haar mening. “Onder iedere steen schijnt een expert te leven, maar tijdens de weinige gesprekken die men de afgelopen jaren met ons heeft gevoerd, kan men de meest simpele vragen over onze lokale luchtvaart niet beantwoorden. Het ergste is nog dat onze policy-makers de uitgebrachte adviezen waarschijnlijk klakkeloos over gaan nemen. Want zo gaat het altijd”.

 

Maar is deze benadering dan acceptabel ‘omdat het altijd zo gaat’?

Van de ‘expertgroep luchtvaart’ is niet méér bekend dan dat zij zou worden voorgezeten door oud KLM- directeur Peter Hartman. Verder is over de expertgroep, ook online, in het geheel niets te vinden. Navraag bij mensen die het zouden moeten weten, levert evenmin concrete informatie op.

Mobiliteit en connectiviteit zijn niet alleen een groot goed, het is zelfs onmisbaar als het gaat om economische en sociale ontwikkeling. Het is dus een belangrijk dossier.

Het is wijs, noch aanvaardbaar, dat een dergelijk belangrijk dossier wordt overgelaten aan een verder onbekende en onzichtbare groep mensen, die in al hun wijsheid advies uit gaan brengen over een zaak die alle inwoners van in elk geval de BES-eilanden aangaat.

Voorzitter Peter Hartman is ontegenzeggelijk een gerespecteerde autoriteit is op zijn gebied, die waarschijnlijk het best voor heeft met de eilanden en het vraagstuk van de lokale luchtvaart. Het laatste wat de eilanden -en dan met name reizigers en luchtvaartbedrijven- echter nodig hebben is een soort black-box benadering van een groep experts die vanuit hun ivoren toren ‘iets’ over onze lokale luchtvaart gaan vinden.

Met de gekozen benadering ‘op-afstand-en-eenzame-hoogte’ lijkt de kans dat er binnenkort sprake zal zijn van betere -laat staan goedkopere verbindingen- zo goed als nihil.