DEN HAAG – Het kabinet wil de excuses voor het slavernijverleden niet vastleggen in een wet. Gisteren debatteerde Mark Rutte met de Tweede Kamer over de slavernij excuses. Volgens de premier zou de maatschappelijke discussie daarmee in een juridisch jasje worden gegoten, en dat wil hij niet. 

Het Adviescollege Dialooggroep Slavernijverleden had zo’n wet aangeraden, net als Nationaal Coördinator tegen Racisme en Discriminatie Rabin Baldewsingh en een deel van de Tweede Kamer.

Rutte zegt dat het kabinet vanuit een moreel-ethische overtuiging mondeling excuses heeft aangeboden aan de nazaten van tot slaaf gemaakten. Hij vreest dat wettelijke verankering “het doel van de excuses, en dat is de spijtbetuiging voor het historisch leed van de zijde van de regering en een opstap naar verzoening, zou kunnen vertragen en zou kunnen vertroebelen.”

Bovendien heeft Nederland volgens hem geen traditie van dat soort wetten. Er komt wel nog een wettelijke verankering van het herstelfonds dat het kabinet eveneens heeft aangekondigd. Hij erkent dat deze keuze ‘ook een smaakkwestie’ is.

Volgens Sylvana Simons van BIJ1 was slavernij destijds onderdeel van het beleid van het landsbestuur, ook juridisch. “Ik hoop dat hij heel goed begrijpt dat de nazaten behoefte hebben aan garantie dat de volgende minister-president niet zegt: daar heb ik geen herinnering aan.” Rutte zei daarop dat ook wetten weer aangepast kunnen worden.

Rutte staat wel open voor de suggestie van Salima Belhaj van D66 om expliciet naar de excuses te verwijzen bij de wet over het aangekondigde slavernijfonds. De premier vindt dat een ‘interessante gedachte’ en gaat kijken of en hoe dat geregeld zou kunnen worden.

Partijen in de Tweede Kamer hebben premier Mark Rutte wel complimenten gemaakt voor zijn excuses voor het slavernijverleden. DENK, PvdA en D66 spraken van een ‘historisch’ moment. De partijen vroegen het kabinet, net als de SP en BIJ1, wel naar de plannen die het kabinet heeft voor de komende periode.

Niet iedereen kan zich vinden in de woorden van Rutte dat het slavernijverleden doorwerkt in het heden. Sommige Kamerleden vinden dat het kabinet moet verhelderen wat die link tussen het heden en verleden precies is. 

Dat het kabinet excuses aan heeft geboden namens de regering kan overigens op brede steun rekenen, van de coalitiepartijen, de linkse oppositie en ook bijvoorbeeld BBB. De PVV en Belang van Nederland zijn het er niet mee eens.