Door René Zwart

Den Haag – Het lijkt er op dat staatssecretaris Knops de verdeling van taken tussen de openbare lichamen en het Rijk ter discussie wil stellen. Dat kan worden opgemaakt uit het feit dat de bewindsman de Raad van State om advies heeft gevraagd over de taakverdeling zoals deze in de aanloop naar 10-10-10 met Bonaire, Sint Eustatius en Saba is overeengekomen.

Knops liet zich dat ontvallen in het mondeling overleg dinsdag met de Eerste Kamercommissie Koninkrijksrelaties over het sociaal minimum. Senator Frank van Kappen (VVD) wierp de vraag op of een aantal cruciale taken die thans deel uitmaken van het takenpakket van de eilandbesturen en die van vitaal belang zijn zoals de energievoorziening en de infrastructuur niet beter (tijdelijk) naar de vakdepartementen kunnen worden overgeheveld. ,,We hebben de eilanden taken toegeschoven die ze niet aankunnen”, aldus Van Kappen.

In reactie daarop meldde Knops dat de taakverdeling tussen de openbare lichamen en het Rijk betrokken is bij de ‘voorlichting’ (advies) waar hij de Raad van State om heeft gevraagd. Die onthulling zal vooral de bestuurders op de eilanden verrassen. Tot nu toe werd er vanuit gegaan dat de Raad zich uitsluitend zou buigen over de coördinerende rol van het ministerie BZK. Vorige week tijdens de behandeling van de begroting door de Tweede Kamer benadrukte Knops nog dat de gevraagde voorlichting ‘sec op de coördinerende rol, zowel hier als in Caribisch Nederland’ betrekking heeft.

De woordvoerder van de bewindsman wil diens uitspraak niet nader toelichten. De vragen die aan de Raad van State zijn voorgelegd worden pas openbaar gemaakt als het advies aan de Kamer wordt aangeboden, vermoedelijk rond de jaarwisseling. Ook de Bestuurscolleges is geen inzage geboden in de vragen.

De huidige taakverdeling is voor wat betreft Bonaire de uitkomst van moeizame onderhandelingen tussen toenmalig BES-commissaris Henk Kamp en PDB-leider Jopie Abraham. Al bij het ondertekenen van de overeenkomst in 2010 was duidelijk dat het Openbaar Lichaam Bonaire werd opgezadeld met een mission impossible. Niet alleen vanwege de tekortschietende capaciteit van bestuur en ambtenarenapparaat, maar ook omdat de vrije uitkering waarmee de eilandelijke taken moesten worden gefinancierd te krap was. Dit werd in 2015 bevestigd door het onderzoeksbureau IdeeVersa. Dat kwam tot de conclusie dat de vrije uitkering zo’n 20% te laag was om het Bestuurscollege in staat te stellen zijn taken naar behoren uit te voeren. Staatssecretaris Knops heeft onlangs nog laten weten niet van zins te zijn de vrije uitkering te verhogen.