DE BILT/DEN HAAG- Na een bespreking van drie dagen in De Bilt, is het consultatieproces met de Openbare Lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba bijna afgerond. Als het gaat om sommige bespreekpunten krijgen de eilanden hun zin, maar op andere punten zijn verzoeken of wensen niet, of niet volledig gehonoreerd. 

De drie eilanden krijgen wel een permanente vertegenwoordiging in Den Haag en worden eerder betrokken bij het maken van beleid en wetgeving. 

Het principe van ‘comply or explain’ blijft het uitgangspunt voor beleid en er komen verschillende niveaus van financieel toezicht voor de eilanden. Hiermee wordt maatwerk per eiland mogelijk. 

Om de eilanden beter te betrekken bij het opstellen van nieuwe wetten, wordt er een ambtelijke werkgroep opgericht bestaande uit vertegenwoordigers van Bonaire, Sint Eustatius en Saba en het ministerie van BZK. 

“Ik ben blij dat we in goede sfeer met elkaar zulke constructieve gesprekken hebben kunnen voeren. Ik ben ervan overtuigd dat de waardevolle inbreng van de eilanden, de wetsvoorstellen beter maken. Het was een succesvolle bijeenkomst waarin we over de inhoud van beide wetten overeenstemming hebben bereikt. We gaan onze afspraken de komende tijd gezamenlijk uitwerken”, zegt staatssecretaris Alexandra van Huffelen (BZK). 

Bezoldiging

Eén van de andere punten die besproken is, is de bezoldiging van eilandsraadsleden, gedeputeerden en gezaghebbers. Deze wordt verhoogd naar een niveau dat vergelijkbaar is met dat van decentrale ambtsdragers in Europees Nederland. Bij de aanpassing wordt rekening gehouden met de zwaarte van het takenpakket van de eilanden. Ook lokale factoren, waaronder kosten van het levensonderhoud worden meegewogen. 

De functie van eilandsraadslid wordt, in tegenstelling tot de wens van de eilanden, geen voltijdse functie. Het blijft gaan om een deeltijdfunctie, maar dan wel één die iets beter wordt beloond.

Meer raadsleden en gedeputeerden

Het aantal eilandsraadsleden gaat vanaf de eerstvolgende verkiezingen (2027) stapsgewijs omhoog. In eerste instantie voor Bonaire van 9 naar 11, voor Sint Eustatius van 5 naar 7 en Saba van 5 naar 7. Tussentijds wordt geëvalueerd of verhogen van het aantal eilandsraadsleden nodig is bij de volgende verkiezingen (2031 en 2035). De eilandsraden krijgen ondersteuning om hun werkzaamheden goed uit te voeren. Hiervoor stelt het ministerie van BZK jaarlijks in totaal €350.000 beschikbaar voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Over het maximum aantal gedeputeerden is afgesproken een bandbreedte aan te houden van 3 tot 5 voor Bonaire, 3 tot 4 voor Sint Eustatius en 3 voor Saba. 

Overige afspraken

In de voorgestelde wijzigingen van de Wet Openbare Lichamen BES (WolBES) en de Financiële Besluitvorming BES (FinBES) wordt financieel toezicht op Bonaire, Sint Eustatius en Saba aangepast om de lokale autonomie te vergroten. 

Het toezichtsniveau zal variëren afhankelijk van de financiële situatie en het beheer ervan, waarmee tegemoet wordt gekomen aan de wens om te differentiëren. Verder wordt er gestreefd naar structurele financiering voor structurele taken van de eilanden, zoals aanbevolen door onderzoeksbureau IdeeVersa en de Raad voor het Openbaar Bestuur. De wijzigingen zijn bedoeld om de bestuurlijke en financiële verhoudingen tussen de eilanden en Europees Nederland te verbeteren, en na een consultatieproces zullen de wetten het vervolgtraject ingaan, inclusief advies van de Raad van State en behandeling in de Tweede Kamer.