Politiek & Bestuur

Analyse: Hoe de ‘Governance-discussie’ op Bonaire een stinkzwam werd

Tijdelijk bestuurder Ben Oleana gooide de handdoek in de ring | foto A. van der Berg

Kralendijk- De inspanningen en discussies om te komen tot een betere ‘Governance’ op het eiland verzandden de afgelopen weken al snel tot een hevig moddergooien over en weer.

‘Tijdelijk bestuurder’ Ben Oleana, die was aangetrokken om uitvoering te geven aan de aanbevelingen van het bureau CRM-Link, zag er in elk geval geen brood meer in en gooide het bijltje erbij neer. Hij diende zijn ontslag in per eind mei 2020.

Hoewel het -op zichzelf- zeker geen zwaktebod was om de eer aan zichzelf te houden toen bleek dat hij zijn opdracht niet (op juiste wijze) uit kon voeren, laat de handelswijze van Oleana en de overige hoofdrolspelers met veel onbeantwoorde vragen achter.

Wie de gedachtenlijn en de (impliciete) beschuldigingen van Oleana volgt, moet geloven dat er door hem binnen Bonaire Holding Maatschappij (BHM) vele onoorbare zaken werden aangetroffen, die het daglicht niet konden verdragen en waarvan openbaring de huidige bestuurders -met gedeputeerde Elvis Tjin Asjoe voorop- niet welgevallig zouden zijn. Wie anderzijds de gedachtenlijn van gedeputeerde Tjin Asjoe volgt, moet geloven dat er sprake was van een op hol geslagen bestuurder die zich niet (voldoende) inzette voor de aan hem specifiek meegegeven opdracht en die vervolgens -uit frustratie- wild om zich heenslaat.

Historie

De enorme puinhoop als het gaat om het management van de overheids-vennootschappen is eigenlijk  geen enkele politicus specifiek of persoonlijk aan te rekenen. Het is, terugkijkend, een opeenstapeling geweest van politieke bemoeienis en foute keuzes, al vanaf het moment dat de BHM in het leven werd geroepen. Die werd, ten tijde van het bestuur van oud-politicus Ramoncito Booi en de zijnen, opgericht met het loffelijke streven om de politieke invloed binnen overheidsentiteiten terug te dringen. Een doel dat nimmer werd bereikt. BHM is altijd gebruikt voor onder meer het financieren van snoepreisjes van gezagdragers, betalen van telefoongebruik van deze of gene gedeputeerde of het als ‘consultant’ inhuren van politiek geaffilieerde figuren die niet op andere manier konden worden beloond voor hun bijdrage aan een partij en haar electorale succes. Indien waarde mag worden gehecht aan de insteek van Oleana, een praktijk die tot vandaag de dag voortduurt.

Rocargo

Incestueus

Voor wie niet bekend is met de historie van het Openbaar Lichaam en haar politieke realiteiten, zal niet onmiddellijk doorgronden hoe incestueus alles met elkaar verbonden is in een web van politieke intriges en nog te vereffenen politieke rekeningen. Zo werden, door het huidige College, oud-gedeputeerde Burney Elhage en MPB partij-promiment Ben Oleana benoemd tot commissaris binnen de BHM. Oleana werd vervolgens ook nog benoemd tot tijdelijk bestuurder.

Saillant detail hierbij is dat Oleana een goed jaar geleden fungeerde als campagnemanager voor huidig MPB-gedeputeerde Nina den Heyer, partijgenoot van gedeputeerde Tjin Asjoe.

Om het verhaal nog complexer te maken werd oud-eilandssecretaris Nerry Gonzales -na 20 jaar tevergeefse strijd om haar weg te krijgen uit haar voormalige positie binnen het Openbaar Lichaam- weggepromoveerd en nu gebombardeerd tot ‘Kwartiermaker Corporate Governance’. Dezelfde Gonzalez bleek, als hoogste ambtelijke baas van het eilandelijke bestuur met talloze en steeds wisselende bestuurscolleges, nooit in staat de Governance binnen overheid gelieerde entiteiten op een fatsoenlijke wijze neer te zetten.

Vertild

Hoewel Ben Oleana bekend staat als een no-nonsense manager die eerst orde op zaken stelde bij de Selibon (voor zijn aantreden een enorme puinzooi) en vervolgens bij de potentieel politiek gevoelige Fundashon Cas Bonariano (FCB), was zijn aanstelling tot tijdelijk bestuurder van de BHM een onbezonnen daad.

Het idee was dat Oleana, naast zijn fulltime taak als bestuurder van de FCB in zijn ‘vrije tijd en weekenden’, wel even orde op zaken zou stellen bij de BHM en zorg zou dragen voor de ontmanteling daarvan, zoals aanbevolen in het rapport van CRM-Link. Nog afgezien van het feit of zijn benoeming -met in het achterhoofd zijn politieke betrokkenheid bij de MPB en zijn full-time baan elders- wel door de beugel kon, lijkt zijn aanstelling op zijn minst een grove onderschatting te zijn geweest van de taak die voor hem lag. Een taak waaraan hij zich, naar nu ook blijkt, lelijk lijkt te hebben vertild.

Overigens is het nog maar zeer de vraag of dat ligt aan een falen of onkunde van Oleana, dan wel aan het feit dat hij een onmogelijk uit te voeren taak kreeg, in een perfecte politieke slangenkuil met honderden potentiële lijken in de kast. Ondanks zijn politieke betrokkenheid, lijkt Oleana te hebben getracht naar eer en geweten de aan hem toevertrouwde klus te klaren.

Slager keurt zijn eigen vlees?

Om de zaken rond de Governance van de overheidsvennootschappen op juiste wijze te sturen is een zogenaamde stuurgroep opgericht. De stuurgroep bestaat uit de Gezaghebber (formeel al 6 jaar voorzitter van de Algemene Vergadering van de Aandeelhouders van de diverse overheidsvennootschappen), Kwartiermaakster Nerry Gonzalez, gedeputeerde Elvis Tjin Asjoe, de rechtstreeks aan hem rapporterende directeur Beleid & Ondersteuning Marion Gherbaz en ‘een vertegenwoordiger van BZK’.

Gebaseerd op de door Ben Oleana aangekaarte zaken laat gezaghebber Rijna weten een bureau te hebben ingeschakeld dat aan hem, als gezaghebber, gaat rapporteren. “De voorlopige bevindingen van het werk van Governance & Integrity International worden snel aan de gezaghebber voorgelegd en besproken. Het definitieve rapport ligt voor het eind van de maand bij de gezaghebber”, zo staat er te lezen in het gisteren door het OLB uitgestuurde persbericht.

Onder het toeziend oog van diezelfde Rijna -al die jaren bijgestaan door Gonzalez als zijn directe rechterhand- werd recent voor ruim 4 ton gefraudeerd bij Oil Trading Bonaire (OTB), zijn de overheidsvennootschappen jarenlang consistent en structureel (opzettelijk?) niet voorzien van de benodigde commissarissen en zijn -om maar een recent voorbeeld te noemen- de drie belangrijkste functies binnen de Bonaire International Airport (BIA) ingevuld, zonder het volgen van een transparante en open selectieprocedure die zelfs ook maar de meest basale toets der kritiek kan doorstaan.

Met de hiervoor beschreven historie in het achterhoofd doet zich dan ook de even relevante als prangende vraag voor of het nu door de gezaghebber gevraagde advies, uit hoofde van en aan zichzelf, niet een schoolvoorbeeld is van de slager die zijn eigen vlees keurt.

Van de ‘programma manager’, die onder auspiciën van BZK in het kader van het zogenaamde Bestuursakkoord Bonaire moest werken aan de verbetering van het openbaar bestuur is al vele maanden niets vernomen. Het drama is nu compleet.

Bestuursakkoord Bonaire 2018 -2022

Rapport CRM-Link: Naar een actief aandeelhoudersschap


Lees ook:

Deel dit artikel