Wat de Grondwetswijziging betekent voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba
Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn openbare lichamen in Caribisch Nederland. Dat betekent dat ze vergelijkbaar zijn met een gemeente of provincie in Nederland. Alleen zijn de eilanden volgens de Grondwet, de belangrijkste wet van Nederland, nog niet hetzelfde. Dat heeft verder geen betekenis voor de rechten en plichten van de inwoners, maar het betekent wel dat ze nu niet mee kunnen praten over wie er in de Eerste Kamer zit.
De Eerste Kamer bespreekt wetsvoorstellen die door de Tweede Kamer zijn aangenomen. Inwoners van het Europese deel van Nederland kiezen indirect wie er in de Eerste Kamer komt te zitten, omdat zij kunnen kiezen wie er in de Provinciale Staten komen en de Provinciale Staten vervolgens kiezen wie er in de Eerste Kamer komen. Omdat de inwoners van Caribisch Nederland niet stemmen voor de Provinciale Staten, hebben ze dus ook geen invloed op wie er in de Eerste Kamer komen.
Dat gaat veranderen door de Grondwetswijziging. Er komen speciale kiescolleges op de eilanden, waardoor mensen hun voorkeur voor Eerste Kamerleden kunnen uitspreken. Dat was eerst niet mogelijk, want de Grondwet bepaalt nu nog dat alleen de leden van de Provinciale Staten de leden van de Eerste Kamer kiezen.
De wijziging van de Grondwet heeft geen invloed op de positie van de eilanden, of de rechten en plichten van de inwoners daarvan. In het Statuut voor het Koninkrijk is al vastgelegd dat de eilanden uniek zijn. De omstandigheden op Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn nu eenmaal anders dan in het Europese deel van Nederland. Het is belangrijk dat er dus maatwerk wordt geleverd, dat zo goed mogelijk aansluit bij de behoeften van de inwoners. De tekst waarin staat dat maatwerk belangrijk is (de differentiatiebepaling) verhuist alleen van het Statuut naar de Grondwet. Feitelijk verandert er niets.
De wijziging van de Grondwet maakt het ook niet ingewikkelder om de status van de eilanden te veranderen, want Bonaire, Sint Eustatius en Saba zullen niet in de Grondwet genoemd worden. Welke status deze eilanden hebben, wordt nog steeds bepaald in een gewone wet (de Wet openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (de WolBES).