Door René Zwart

Een verandering in het bijna voorbije jaar die weinigen kan zijn ontgaan: gezaghebber Edison Rijna van Bonaire draagt sinds enkele maanden bretels. Dat heeft een praktische reden, maar staat ook symbool voor de boodschap die ‘gezag’ op de drempel van 2018 naar 2019 wil uitdragen.

Wat was 2018 voor een jaar voor Bonaire?

,,Als ik naar mijn eigen portefeuille kijk dan was 2018 op het gebied van de openbare orde en veiligheid een goed jaar. Ten opzichte van de jaren ervoor was er minder misdaad. Zo wordt het ook door de Bonairianen ervaren. Uit een enquête van het CBS blijkt dat het veiligheidsgevoel is toegenomen. Dat doet mij goed. De criminaliteit helemaal uitroeien zal niet lukken, maar wij blijven er hard aan werken. Met het OM en de politie hebben we een integraal veiligheidsplan vastgesteld waardoor alle betrokken organisaties efficiënter met elkaar kunnen samenwerken om Bonaire nog veiliger te maken.”

En als u over de grens van uw portefeuille kijkt?

,,Het woord dat de ontwikkeling van Bonaire in het afgelopen jaar samenvat is: groei. We groeien als kool. We zijn de grens van 20.000 inwoners gepasseerd. Het toerisme groeit dankzij meer vluchten en meer cruiseschepen. Ik moet er eerlijkheidshalve meteen bij zeggen dat die groei wel uitdagingen met zich meebrengt. De infrastructuur en de huizenbouw hebben geen gelijke tred gehouden met de groei. Dat geldt ook voor onze energievoorziening en de verwerking van afvalwater.”

U klinkt bezorgd.

,,Ja, dat ben ik. We moeten er voor waken niet het slachtoffer te worden van ons eigen succes door ongecontroleerd door te groeien. De natuur en rust zijn onze grootste assets. Daarvoor komen de mensen naar Bonaire. Maar: hoe meer toeristen, hoe meer natuur en rust in het gedrang komen. We moeten de balans bewaren. De private sector heeft met het masterplan ‘Blue Destination’ goede handvatten aangereikt, het is zaak dat wij als overheid daar ons beleid op afstemmen. Een punt van zorg is dat niet iedereen evenredig profiteert van de groei. De welvaart van de een mag niet ten koste gaan van het welzijn van de ander.”

‘Dat de bevolking teleurgesteld is begrijp ik heel goed’

Wat was het hoogtepunt van 2018?

,,De belangrijkste gebeurtenis was zonder twijfel het ondertekenen van het Bestuursakkoord. Vanaf 10-10-10 zijn er zowel door onszelf als de regering veel zaken niet of niet goed genoeg opgepakt. Dat de bevolking daarover teleurgesteld is begrijp ik heel goed. Daarom ben ik blij met het Bestuursakkoord. We hebben er vanaf het begin van het jaar hard aan gewerkt. Er liggen nu duidelijke afspraken hoe we samen met het Rijk zaken gaan aanpakken die het welzijn van de Bonairianen ten goede komen. En als ik zie hoe enthousiast prinses Beatrix overal op het eiland is verwelkomd was haar bezoek zeker ook een hoogtepunt.”

Welke andere positieve ontwikkelingen sprongen er uit?

,,De herstart van de Centrale Dialoog is voor heel Bonaire positief. Voor de uitvoering van het Bestuursakkoord is het goed dat er weer een overlegplatform is waar de overheid, de werkgevers en de vakbonden met elkaar van gedachten kunnen wisselen. Positief is ook de installatie van twee stuurgroepen. Eentje om de brandstofvoorziening veilig te stellen en de ander om onze luchthaven voor te bereiden op de toekomst. Beide zijn van groot belang voor onze economie. Dat geldt ook voor de renovatie van de pieren die na 3 jaar zo goed als afgerond is.”

Waren er ook tegenvallers?

,,De vele bestuurswisselingen hebben niet bijgedragen aan de effectiviteit van het bestuur. Het huidige college is met een jaar en een maand het langstzittende sinds de vorige verkiezingen. Dat zegt genoeg. Als BC heb je een tijdje nodig om aan elkaar te wennen voordat je echt als team kunt functioneren. We zijn vier keer opnieuw moeten beginnen. Dat heeft het werken er ook voor mij persoonlijk niet leuker op gemaakt.”

‘Het was spannend. Ik had een noodbevel klaarliggen’

Is er iets waarvan u wakker heeft gelegen?

,,Zeker. Een heel moeilijk moment was de beslaglegging op de olievoorraad bij Bopec als gevolg van een conflict waar Bonaire niets mee te maken had. Door de beslaglegging kwam de toevoer van brandstof en dus ook de levering van energie in gevaar. Het was zo spannend dat ik een noodbevel had klaarliggen. Gelukkig heeft het zo ver niet hoeven komen. Daarom ben ik blij dat er nu een stuurgroep onder mijn voorzitterschap is die gaat zorgen voor een duurzame oplossing.”

Het Bestuurscollege heeft het jaar vol gemaakt. Is Bonaire politiek weer stabiel?

,,Ik ga er vanuit dat dit BC het tot de verkiezingen volhoudt. Maar ik kan wel zeggen dat ik snak naar een bestuur dat de hele rit uitzit. We moeten afwachten hoe de verkiezingen uitpakken, maar wat zeker gaat helpen is het Bestuursakkoord. Voor wat daar in staat is brede steun in de politiek en de gemeenschap dus dat geeft houvast. Ik hoop dat het ons helpt naar politieke volwassenheid toe te groeien. Dan volgt de stabiliteit vanzelf en kunnen we een gezamenlijke lange termijnvisie ontwikkelen waar we naar toe willen met Bonaire.”

Wie vindt u de Bonairiaan van het jaar?

,,Ik heb niet specifiek iemand op het oog, maar ik denk aan een aantal van onze jonge sporters die met hun successen een visitekaartje voor Bonaire zijn.”

En welke Bonairiaanse organisatie heeft zich onderscheiden?

,,Dan denk ik meteen aan Mental Health Caribbean. Professionele psychiatrische hulp is een belangrijk onderdeel van goede gezondheidszorg. Ik vind dat ook Mariadal goed bezig is om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Verder heb ik grote waardering voor de Scholengemeenschap Bonaire die hard werken beloond heeft gezien met het bereiken van de basiskwaliteit.”

‘Onze boodschap is heel goed begrepen in Den Haag’

Hoe bevalt de nieuwe regering?

,,Ik bespeur een duidelijke verbetering in de samenwerking. Staatssecretaris Knops laat zien betrokken te zijn. Het is goed dat hij andere bewindslieden aanmoedigt op bezoek te komen zodat ze een beeld krijgen hoe het hier werkelijk is. In januari komt hij met minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat en staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en later in de maand nog een keer met minister-president Rutte. Ik heb de indruk dat onze boodschap heel goed is begrepen dat we meer voor elkaar krijgen door naar elkaar te luisteren.”

Wat verwacht u van 2019 voor Bonaire?

,,Een verkiezingsjaar is altijd enerverend, maar ik hoop dat de formatie vlot verloopt en er een BC komt dat een stevige basis heeft in de Eilandsraad. Door de bestuurswisselingen is er te veel werk blijven liggen. We moeten nu echt een aantal cruciale wetgevingstrajecten afronden. Denk aan milieuregels om ons kostbare bezit te beschermen. Het vaststellen van grondbeleid maakt een einde aan vriendjespolitiek. Wat ook hard nodig is is de nieuwe Wegenverkeersverordening. Door de toegenomen drukte staat de veiligheid in het verkeer onder druk.”

Ziet u dingen op Bonaire afkomen waar u zich zorgen over maakt?

,,Ja, de situatie in buurland Venezuela, zowel in humanitair opzicht als qua veiligheid. Venezolaanse vluchtelingen zijn hier niet zo zichtbaar aanwezig als op Curaçao en Aruba, maar ze worden wel aangetroffen als bouwplaatsen worden gecontroleerd. En veel vrouwen verdwijnen in de prostitutie. Ik heb daarom bij verschillende ministeries gepleit voor betere grenscontroles. De marine en de Kustwacht focussen zich sterk op Curaçao en Aruba. Dat kan er toe leiden dat migranten hun route naar Bonaire verleggen. Tijdens de open dag die Defensie onlangs in Kralendijk hield is er meteen een boot onderschept.”

‘We moeten niet altijd maar naar Den Haag kijken’

Is er iets waarvan u heel erg hoopt dat het in 2019 wordt gerealiseerd?

,,De vaststelling van het sociaal minimum. De Centrale Dialoog kan daarbij een belangrijke rol vervullen. Want we moeten niet altijd maar naar Den Haag kijken. We zijn toch zeker zelf wel in staat te definiëren wat nodig is om de maand rond te komen! Daarmee kunnen we naar de regering om te bespreken hoe we het gaan invoeren.”

Hoe was 2018 voor u persoonlijk?

,,Ik heb best een druk jaar achter de rug. Gelukkig ga ik meer ondersteuning krijgen zodat ik wat meer aandacht aan mijn kinderen kan besteden. Dat is er het afgelopen jaar wel eens bij ingeschoten. Ik hoop dat we er in slagen om collegiaal bestuur in de praktijk te brengen zodat ik kan functioneren als gezaghebber zonder voortdurend bezig te moeten zijn met het blussen van brandjes.”

Wilt u de Bonairiaanse samenleving nog een boodschap meegeven voor het nieuwe jaar?

,,Ik wens uiteraard iedereen op Bonaire en iedereen elders die Bonaire een warm hart toedraagt een voorspoedig en gezond 2019. Laten we proberen het heft in eigen hand te nemen en ons wat minder afhankelijk op te stellen. Hulp is altijd welkom, maar we kunnen veel meer dan we zelf denken. Ik weet zeker dat de Bonairiaanse samenleving tot veel in staat is. Sleutelwoorden daarbij zijn samenwerken, verantwoordelijkheid nemen en de ambitie hebben zo zelfredzaam mogelijk te worden. Ik heb mijn hoop op de jongeren gevestigd. Velen mogen op 20 maart voor de eerste keer stemmen. Ik ga mijn best doen ze te motiveren dat ook te doen, maar ook om ze te interesseren voor de politiek en zelf actief te worden. Wij hebben veel jong talent op het eiland, laten we ze de kans geven zich er op voor te bereiden het stokje over te nemen.”

Tot slot: hoe zit dat nu met die bretels?

,,Ik heb besloten wat meer op mijn gezondheid te letten en ben meer aan beweging gaan doen, maar nog geen tijd gehad mijn broeken te laten innemen. Het is ook een beetje een statement: we moeten minder ons handje ophouden en meer onze eigen broek ophouden.”

Eervolle en dankbare taak

Geboren Bonairiaan Edison Rijna (1967) is op 22 augustus 2014 voor een (eerste) termijn van 6 jaar door koning Willem-Alexander beëdigd als gezaghebber na die functie al sinds 1 maart op interim-basis te hebben vervuld. Na op Curaçao de middelbare school te hebben doorlopen en een studie in Nederland maakte Rijna carrière in het bankwezen. Vanuit Curaçao startte hij met een partner een succesvol afvalverwerkings- en recyclingbedrijf op Bonaire. Het ondernemerschap prikkelde zijn belangstelling voor de politiek. ,,Als ondernemer krijg je te maken met de overheid, bijvoorbeeld in verband met vergunningen. Ik liep tegen een muur op en dacht: dat moet anders kunnen. Dan kun je twee dingen doen: blijven klagen of, als je de kans krijgt, helpen het systeem veranderen. Van het gezaghebberschap heb ik geen seconde spijt. Het bedrijfsleven vond ik boeiend, maar het algemeen belang dienen is een eervolle en dankbare taak. Het voelt goed in een positie te zitten waarin je echt iets voor de bevolking kunt betekenen. Ik ambieer daarom zeker een tweede termijn, maar zodra de gemeenschap vindt dat ik de vooruitgang in de weg sta ben ik de eerste om een stap opzij te doen.”