Commentaar: Stel voor Caribisch Nederland nu eindelijk eens een realistisch sociaal minimum vast!

Door Unkobon

Het sociaal minimum is volgens de rijksoverheid “het minimale bedrag dat u nodig heeft om in uw levensonderhoud te kunnen voorzien” en is het fundament onder de armoedebestrijding.In het Europese deel Nederland bestaat daarom al sinds jaar en dag een formeel vastgesteld sociaal minimum voor alleenstaanden en voor gehuwden of samenwonenden. Het minimumloon is in Nederland gelijk aan het sociaal minimum voor gehuwden of samenwonenden. De sociale zekerheidsuitkeringen in Europees Nederland zijn daar weer aan gekoppeld. Zo is voor werkenden én niet-werkenden een menswaardig bestaan gegarandeerd.

Hoe anders is het in Caribisch Nederland. In de grafiek is de situatie inzichtelijk gemaakt. Het sociaal minimum en de minimumlonen in Europees Nederland zijn vergeleken met de situatie op Bonaire. De bedragen zijn omgerekend in dollars tegen een recente koers van $1,19 voor een euro. 

Na jarenlange signalen en vele rapporten over de schrijnende armoede in de Caribische gemeenten van Nederland (Bonaire, Saba en St. Eustatius) en na aanhoudende parlementaire druk, is ook voor deze gemeenten in 2019 het sociaal minimum berekend voor verschillende huishoudens. Op Bonaire blijkt meer dan de helft van de huishoudens een inkomen te hebben onder het berekende sociaal minimum. Toch is in 2019 voor Caribisch Nederland het fundament onder de armoedebestrijding – een formeel vastgesteld sociaal minimum – als stip aan de horizon naar de toekomst verschoven. Zolang er geen fundament is, komt het niet goed met de “working poor” en mensen met een (AOW) uitkering in Caribisch Nederland. Er is geen ethische of sociaal-economische reden om het verschil in situatie te rechtvaardigen tussen mensen in Caribisch Nederland en mensen in Europees Nederland.

Nederland heeft in 2019 de werkelijkheid omgedraaid. In plaats van een op kosten gebaseerd sociaal minimum zijn er in 2019 onrealistisch lage ijkpunten voor het sociaal minimum vastgesteld, die uitgaan van enorme verlagingen van de kosten van levensonderhoud. Verlagingen die moeten worden bereikt met voorgenomen overheidsmaatregelen. Maar die overheidsmaatregelen zijn – op enkele stapjes voor beperkte groepen na – slechts uitgestelde voornemens die in 2021 zelfs het planstadium nog niet hebben bereikt. Die stip aan de horizon komt maar niet dichterbij. Voor Bonaire is het berekende sociaal minimum – de minimale kosten van levensonderhoud – maar liefst 45% tot 50% hoger dan de uit de hoed getoverde ijkpunten.

In Europees Nederland is het minimumloon 37% hoger dan het sociaal minimum voor een alleenstaande. In Bonaire is het minimumloon 34% lager dan zijn of haar sociaal minimum. Daarom kampt een alleenstaande full time werkende op Bonaire maandelijks met een tekort ter grootte van de helft van zijn of haar minimumloon. Een sociaal vangnet om dit op te vangen is er niet. 

Met gewenste kostenverlagingen die ooit in een onzekere toekomst zouden kunnen worden gerealiseerd, kunnen de “working poor” vandaag de huur, stroom, water en levensmiddelen niet betalen. Hetzelfde geldt voor mensen met een (AOV) uitkering. Zoals bekend, heeft dat al jaren ernstige maatschappelijke gevolgen voor de vele gezinnen die in armoede leven en waarin kinderen in erbarmelijke omstandigheden opgroeien. Het is hoog tijd om de feitelijke situatie onder ogen te zien en het beleid om te draaien. Het ijkpunt moet naar de horizon, en het realistisch sociaal minimum moet zo snel mogelijk naar het heden worden getrokken. 

Unkobon roept alle betrokkenen op Bonaire en in Europees Nederland op om nu eindelijk keihard te gaan werken aan het zo snel mogelijk vaststellen van een realistisch sociaal minimum op Bonaire.