Kralendijk – In een recente studie werd het vermogen van zeegras om erosie in ondiep water van Lac Bay, Bonaire te minimaliseren onderzocht. Daarnaast werd onderzocht hoe intensieve begrazing het vermogen van zeegras om sediment te stabiliseren kan beïnvloeden. Dit onderzoek benadrukt de voordelen van inheems zeegras ten opzichte van invasieve soorten  (soorten die van nature niet in een gebied voorkomen) en de noodzaak om zowel zeeschildpadden als de habitats waarvan ze afhankelijk zijn, de zeegrasvelden, te beschermen.

Zeegrasvelden spelen een belangrijke rol in ondiepe wateren. Deze velden zijn belangrijke voedsel- en kraamkamers voor een verscheidenheid aan soorten, bieden natuurlijke waterfilters en dienen als buffer tussen het land en de nabijgelegen koraalriffen en de open oceaan. Daarnaast zijn zeegrasvelden ook een belangrijke factor bij het beschermen van kustlijnen door het verminderen van golfenergie en getijdenstromen en het opvangen van sedimenten, waardoor erosie tot een minimum wordt beperkt. Dit geldt met name voor het inheemse zeegras van Bonaire, Thalassia testudinum, een dikbladige plant en een favoriet voedsel voor grazende zeeschildpadden.

Zeegrasvelden staan onder enorme druk door verslechterende waterkwaliteit en een toename van negatieve menselijke interacties (zoals vertrappelen, ankeren en baggeren). Bovendien zijn opportunistische invasieve soorten, (soorten die van nature niet in een bepaald gebied voorkomen) zoals de zeegras Halophila stipulacea, de inheemse velden binnen gedrongen. Deze invasieve zeegras heeft kleinere bladeren, waardoor het vermogen om energie te verminderen afneemt, samen met kleinere, ondiepere wortels, waardoor het vermogen om sediment te stabiliseren wordt beperkt. Deze invasieve soort is minder goed bestand tegen grote stormen, zoals de orkaan Irma in 2017. Na deze orkaan werden hele velden met invasieve H. stipulacea ontworteld, zelfs in diepere wateren, zoals die gevonden in Oranjestad Bay, St. Eustatius, waar naburige inheemse velden van T. Testudinum bij St. Maarten het overleefden. Wetenschappers denken dat dit komt door de diepe wortels van inheems zeegras die zelfd bij sterke stormen en golven de grassen stevig vasthouden

Bovendien heeft een combinatie van afnemende zeegrasvelden en een vermindering van toproofdieren (zoals haaien) geleid tot intensere begrazingszones door megaherbivoren (zoals de groene schildpad). Huidig onderzoek toont dat schildpadden een voorkeur hebben voor inheems zeegras boven invasieve zeegras, wat betekent dat naarmate inheemse zeegrasvelden blijft afnemen, ze ook een grotere begrazingsdruk ervaren.

Het onderzoek

Een samenwerking tussen het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, de Universiteit Utrecht, de Rijksuniversiteit Groningen, Wageningen Universiteit en Research, de Radboud Universiteit Nijmegen en de Technische Universiteit Delft heeft een onderzoek gedaan naar de ecosysteemdiensten van inheemse en invasieve zeegras soorten. Onderzoekers hebben een experiment opgezet om de capaciteit van verschillende zeegrasvelden om sediment te stabilizeren te meten. Dit experiment onderzocht de impact van zowel invasieve soorten als toenemende begrazing door megaherbivoren. Het onderzoek vond plaats in Lac Bay, een ondiepe baai aan de oostkust van Bonaire. Historisch gezien werd deze baai gedomineerd door het inheemse zeegras (T. Testudinum), maar een recente telling laat een toename zien van de invasieve soort (H. stipulacea) sinds die voor het eerst werd waargenomen in 2010. Deze baai is een belangrijke gebied voor de lokale schildpaddenpopulatie.

Resultaten

Dit onderzoek toont de capaciteit van inheemse en invasieve soorten aan om sediment te kunnen stabiliseren. Uit het onderzoek bleek dat zeegrasvelden met dichte, hoge, niet-begraasde inheemse zeegrassen (T. testudinum) in staat waren om zanderig sediment effectief vast te houden bij verschillende golfsterktes. Naarmate de dichtheid en bedekking van zeegrasvelden afnam, was er een algehele afname van het vermogen van zeegras om sediment te stabiliseren, waardoor er meer erosie kon ontstaan. Er werd ook aangetoond dat op zeegrasplekken waar de invasieve H. stipulacea zich in de diepere wateren bevindt tijdens rustige periodes fijn sediment wordt opgehoopt. Dit fijne sediment wordt echter gemakkelijk opnieuw opgenomen bij sterke golven, wat de kwetsbaarheid van de zeebodem voor erosie op de lange termijn vergroot.

Deze studie toonde het vermogen van het langbladige inheemse zeegras aan om erosie te minimaliseren door zijn sterke wortelstelsel en vermogen te buigen wat de onderliggende zandlaag beschermd. In gebieden met sterk begraasd korter gras konden de zeegrassprietjes niet zoveel bescherming bieden en werden vergelijkbare erosiepatronen waargenomen als in gebieden zonder vegetatie.

Toekomst

Bescherming van zeeschildpadden is succesvol geweest in het Caribisch gebied, wat lokaal kan worden gezien met een toename van de populatie groene zeeschildpadden in Lac Bay. Daarnaast is parallelle bescherming van belangrijke habitats zoals zeegrasvelden noodzakelijk, vooral met de toenemende druk op reeds aangetaste inheemse zeegrasvelden. Bij het opzetten en uitvoeren van beschermingsprojecten is het belangrijk om rekening te houden met alle aspecten binnen de omgeving. Deze studie toont het belang aan van het beschermen van zeegrasvelden, samen met de meer charismatische bewoners de zeeschilpadden.

Rapporteer uw waarnemingen

Heeft u zeeschildpadden en zeegrasvelden gezien? Rapporteer uw waarneming op de website DutchCaribbean.Observation.org of download de gratis apps (iPhone (iObs) & Android (ObsMapp)).

Deze gratis website en gratis apps kunnen niet alleen door biologen maar door alle burgers worden gebruikt om dieren en planten te melden en is beschikbaar in meer dan 40 talen. Het wordt nu ook naar het Papiaments vertaald. De soortrapporten van lokale gemeenschappen zijn erg waardevol voor de natuurbeschermingsorganisatie om meer over de soort op onze eilanden te leren en te beschermen. Neem voor meer informatie contact op met research@dcnanature.org

Voor meer informatie, lees het rapport: 

James, R.K., Christianen, M.J.A., van Katwijk, M.M., de Smit, J.C., Bakker, E.S., Herman, P.M.J., Bouma, T.J. (2020). Seagrass coastal protection services reduced by invasive species expansion and megaherbivore grazing. Journal of Ecology. DOI: 10.1111/1365-2745.13411

---

Lees ook:

• 
  Twee minder bekende wandelroutes op Bonaire: Wasao en Kaomati
• 
  Vacature Fulltime Sales / Merchandiser
• 
  MoltenWolf Glass, originele lokaal gemaakte kunst
• 
  Reef Renewal ontwikkelt koraalkwekerij in Lac Bay
• 
  Vierlanden softbaltoernooi op Bonaire
• 
  Politie en hondeneigenaren besluiten gezamenlijk tot inslapen van één hond na doodbijten varkens
• 
  Protocolteam Openbaar Lichaam Bonaire geeft cursus aan chauffeurs
• 
  FKPD draagt beheer nieuwe keuken over aan ZWG groep
• 
  Vacature Projectleider A – Wonen en Energie
• 
  Vacature Voogdijraad | JICN Afdelingshoofd