Nieuws van Bonaire

Eerste Kamer: wel of geen voortzetting van het debat over sociaal minimum BES

Den Haag – De Eerste Kamercommissie voor Koninkrijksrelaties evalueert volgende week het mondeling overleg met de staatssecretarissen Van Ark (Sociale Zaken) en Knops (BZK) over het al dan niet vaststellen van een sociaal minimum voor Caribisch Nederland.

Dat gesprek had voor de senatoren een onbevredigende afloop: de beide bewindslieden slaagden er niet in hen ervan te overtuigen dat het niet mogelijk is om op basis van het onderzoek van Regioplan naar de kosten van levensonderhoud vast te stellen wat een leefbaar inkomen is. Geen enkele fractie – inclusief de VVD en de PVV – toonde ook maar enig begrip voor de weigering van het kabinet. De commissie zal dinsdag in een procedurevergadering bespreken of er een vervolg komt. Een van de mogelijkheden is Van Ark en Knops te ontbieden voor een plenaire voortzetting om zo de druk – eventueel onder dreiging van een motie – op te voeren. Anders dan de Tweede Kamer staat de Senaat er niet om bekend slaafs de ‘eigen’ bewindslieden te volgen.

Premier Rutte: sociaal minimum nog niet uitgetrild

De discussie over het sociaal minimum is inmiddels verheven tot ‘Chefsache’. Bij de algemene politieke beschouwingen deze week in de Eerste Kamer werd het onderwerp door fractieleider Tiny Kox van de SP aangekaart: ,,Wanneer stelt deze regering eindelijk een sociaal minimum vast voor de bewoners van Bonaire, Saba en Statia? Deze Kamer vraagt daar al sinds 2016 om. Hoe moeilijk kan het zijn om deze 25.000 landgenoten te geven waar alle andere Nederlanders ook recht op hebben?”

Premier Mark Rutte: ,,Kort samengevat doen we twee dingen. Per 1 januari gaan de uitkeringen en het wettelijk minimumloon met 5% omhoog en worden de kinderbijslag en de toeslag voor mensen die zelfstandig wonen in de onderstand verhoogd. In de voortgangsrapportage voor de zomer van 2019 worden beide Kamers ingelicht over de stappen die moeten worden gezet om een norm voor het sociaal minimum vast te stellen. Dit omdat de werkelijkheid nog zo in beweging is dat het nu niet zinvol is en ook niet eerlijk naar de mensen toe om dat te doen. Dat ijkpunt kan nog steeds wijzigen. Ik weet dat daar verschillende opvattingen over bestaan, gezien de discussies tussen de verantwoordelijke bewindslieden en een deel — of misschien zelfs een meerderheid — van deze Kamer. Daar moet ik mee leren leven. Bij de onderstand op de BES — dus het sociaal minimum en de bijstand — is het doel om de waargenomen kloof tussen de inkomens en de uitkeringen en de kosten van levensonderhoud te verkleinen. Daarom heb je ook nodig dat je een sociaal minimum kunt vaststellen. Door het inzetten op zowel de kostenkant als de inkomstenkant zetten we nu een belangrijke eerste stap. Maar het is werkelijk zo dat dit nog volop in beweging is en dat je dit nu niet eerlijk kunt vaststellen. Vandaar dat we die voortgangsrapportage nodig hebben om de Kamer te informeren over hoe snel we zo’n sociaal minimum kunnen vaststellen. Het is gewoon technisch nu niet mogelijk.”

Kox: ,,Ik ben teleurgesteld over de zwakke wijze waarop het kabinet vervolg geeft aan hier breed aangenomen moties. Ik noem de motie Ganzevoort, over het vaststellen van een sociaal minimum op de BES-eilanden. We hebben die motie in 2016 aangenomen, maar nu zegt de minister-president: we hopen er in de zomer weer iets meer over te kunnen vertellen. Ik vind niet, meneer de minister-president, dat met de schaarse moties die hier worden aangenomen zo kan worden omgesprongen. Straks zijn we drie jaar verder en dan hebben we nog steeds niks, maar we hebben het over 25.000 mensen van ons Koninkrijk, die een recht wordt onthouden dat andere mensen in het Koninkrijk wel hebben. Graag de vraag of het echt niet spoediger kan, op z’n minst in het eerste kwartaal van komend jaar.”

Rutte: ,,Over het te volgen tijdpad is met de Kamer gesproken door de staatssecretaris van Sociale Zaken en de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken. De staatssecretaris van Sociale Zaken heeft schriftelijk en mondeling benoemd hoe zij de stappen naar een sociaal minimum gaat inrichten, met inbegrip van verhoging van de kinderbijslag, nu al op 1 januari 2019. Zij heeft in dat verband ook de maatregel in het vooruitzicht gesteld voor het jaar 2020. Hier zit echt een technisch probleem, namelijk dat er verschillende elementen en informatie nodig zijn voor de vaststelling van een sociaal minimum. Die behoeven een fasering, omdat het een ingrijpend besluit betreft. Wij willen nu eerst de kloof tussen inkomsten en kosten verkleinen. Wij denken dat het nu doorkruisen van het door de staatssecretaris geschetste tijdpad uiteindelijk zal leiden tot onzorgvuldigheid, met alle risico’s van dien voor de betrokkenen, de werkgelegenheid en de economische ontwikkeling van de eilanden. Die werkelijkheid moet passen bij de maatregelen. Het is niet uitgetrild. Er is nog te veel onzekerheid over de vraag waar we op dit moment precies staan. We werken hiernaartoe. We zijn het volgens mij volledig eens over het doel, maar er is oprechte bezorgdheid als wij hierin overhaast werken.”

Kox: ,,Overhaast werken moet je nooit doen, maar we hebben het hier over een motie uit 2016 die hier is aangenomen. Deze motie komt dus op zijn vroegst in de volgende fase in de zomer van 2019. Dan zijn we drie jaar verder. Dat kunnen we toch niet ‘overhaast’ noemen? De regering moet gewoon meer vaart maken.”

Rutte: ,,Het is niet een kwestie van hoeveel vaart we maken. Neem bijvoorbeeld de huur op die eilanden. Ik had het er net even met Van Ark over in de pauze en vroeg haar om even uit te leggen waar het probleem zit: ze willen graag snel, waarom kan het nou niet sneller? Ze heeft me er in een paar minuten van overtuigd dat dit zorgvuldig moet. Alleen al op het punt van de huur zitten we met een verschil tussen €0 en €900. Dat is de breedte. Dat moet uittrillen. We moeten echt precies weten hoe het zit. We doen dus wel wat. Het is niet zo dat we niets doen. Intussen wordt wel op 1 januari de kinderbijslag verhoogd en nemen we andere maatregelen, die ik ook in de eerste termijn schetste. Ik vrees dat ze gelijk heeft — maar goed, ik ben geen arbiter hier — dat het gewoon echt meer tijd vergt om dat goed te kunnen doen. Het is dus niet een kwestie van dat we geen haast willen maken.”

Deel dit artikel

Rocargo

Rocargo

Rocargo

Rocargo