COMMENTAAR I Vertrek Pechtold slecht nieuws

2010: D66-leider Pechtold feliciteert minister-president De Jongh-Elhage nadat de Tweede Kamer had ingestemd met de wetgeving die nodig was voor de staatkundige hervorming I Foto Nico van der Ven

Door René Zwart

Het vertrek van D66-voorman Alexander Pechtold uit de landelijke politiek is slecht nieuws voor de Caribische delen van het Koninkrijk. De eilanden verliezen daarmee een van de weinig overgebleven hoofdrolspelers in Den Haag met kennis van en vooral hart voor de koninkrijksband die zijn invloed geregeld aanwendde om voor ze op te komen. Dat was in toenemende mate nodig want sinds 10-10-10 heeft met name de Tweede Kamer als het om het koninkrijksdossier gaat veel aan kennis, empathie en compassie ingeboet.

Die eigenschappen waren in de kabinetten Rutte I en II helemaal ver te zoeken. Het was Pechtold die vorig jaar tijdens de coalitieonderhandelingen regelde dat Rutte III via het regeerakkoord de opdracht meekreeg zich meer als betrokken samenwerkingspartner te gedragen. Na het aantreden van de nieuwe regering voelde de D66-leider zich niet te groot zich te kandideren voor het voorzitterschap van de vaste commissie voor Koninkrijksrelaties, een vanuit Haags perspectief bekeken nogal onbetekenende functie. Dat voorzitterschap vervulde hij, bogend op zijn surplus aan ervaring, met verve zoals hij ook de zomereditie van het Interparlementair Koninkrijksoverleg behendig schadevrij tussen alle uitstaande stekels door gidste.

Woensdag al zullen de leden van de commissie voor Koninkrijksrelaties zich buigen over de opvolgingskwestie, want dan staat er een reeds eerder geplande procedurevergadering op de agenda. Niet dat meteen een nieuwe voorzitter zal worden aangewezen; eerst zal achter de schermen worden uitgevochten of de post bij D66 blijft. Daarbij speelt de vraag mee of de fractie over een geschikte kandidaat beschikt. Antje Diertens zit goed in het dossier en heeft op de eilanden een uitgebreid netwerk, maar lijkt met een jaar Kamerlidmaatschap onvoldoende Haagse bagage te hebben om opgewassen te zijn tegen ervaren rotten als André Bosman (VVD) en Ronald van Raak (SP). Ook een eventuele kandidatuur van een van hen ligt niet voor de hand. Daarvoor hebben ze richting de eilanden een te uitgesproken profiel.

Tenzij er een Kamerlid opstaat dat zijn of haar betrokkenheid met de Cariben tot nu goed verborgen heeft gehouden is de kans groot dat de commissie een voorzitter krijgt die op het gebied van de koninkrijksrelaties een onbeschreven blad is. Dat hoeft niet per definitie een nadeel te zijn. Zo moest Pechtold bij zijn aantreden in 2005 als minister voor Koninkrijksrelaties het antwoord schuldig blijven op de vraag van de Wereldomroep wat de hoofdstad van Aruba is en maakte hij al heel snel slaande ruzie met toenmalig premier Etienne Ys. Het kwam daarna meer dan goed. Dus als de Kamer Pechtold dinsdag uitzwaait telt politiek Den Haag weer een pleitbezorger van goede verhoudingen in het Koninkrijk minder en dat is slecht nieuws.