Den Haag jaren achter met vaststellen vrije uitkering BES

Den Haag – Hoewel het jaar inmiddels over de helft is heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties nog altijd niet de hoogte van de vrije uitkering aan Bonaire, Sint Eustatius en Saba over 2017 vastgesteld. Dat meldt het College financieel toezicht in zijn jongste halfjaarrapportage. De zogeheten vrije uitkering is te vergelijken met een (karige) variant van het gemeentefonds.

,,De vrije uitkering over 2017 dient nog door BZK vastgesteld te worden. Het Cft is van mening dat de jaarlijkse vaststelling van de vrije uitkering eerder in het jaar dient plaats te vinden zodat de effecten nog in het betreffende boekjaar verwerkt kunnen worden”, aldus het College. Zolang dat niet gebeurt worden de eilandbesturen gedwongen in hun begroting voorzichtigheidshalve uit te gaan van de uitkering in 2016.

Het Cft herhaalt zijn eerdere kritiek dat bij het bepalen van de vrije uitkering het Rijk de loonontwikkeling negeert. Zo werden de eilanden in 2016 als gevolg van een nieuwe CAO geconfronteerd met een stijging van de loonkosten van 4% bij een gelijkblijvende vrije uitkering. Daarvan is overigens in 2013 al door onafhankelijk onderzoek vast komen te staan dat deze structureel zo’n 20% te laag is om de lokale besturen in staat te stellen hun eilandelijke taken fatsoenlijk te kunnen uitvoeren. Het Cft meldt in zijn halfjaarrapportage dat het vorig jaar met het ministerie heeft ‘afgestemd’ hoe de vrije uitkering aangepast zou kunnen worden aan de loonontwikkelingen, maar een besluit daarover is vooralsnog uitgebleven.

De tekortschietende vrije uitkering leidt er onder meer toe dat de eilanden geen ruimte in hun begrotingen hebben voor reserveringen ten behoeve van onderhoudskosten aan bijvoorbeeld gebouwen en infrastructuur. Vaak, zo stelt het Cft, verstrekt het Rijk een eenmalige investeringsbijdrage, maar wordt ‘onvoldoende rekening gehouden met een structurele bijdrage voor bijbehorende onderhoudskosten’. Tegelijkertijd heeft BZK het Cft opgedragen er streng op toe te zien dat de eilanden voldoende reserveren voor onderhoud en vervangingsinvesteringen.

Het huidige kabinet heeft weliswaar 5 miljoen euro opzij gezet ten behoeve van de exploitatie van infrastructuur op de BES-eilanden, dat biedt geenszins een structurele oplossing. Het Cft dringt er daarom bij BZK op aan haast te maken met een ‘meerjarig stappenplan’. Lees hier de volledige halfjaarrapportage.