Ik had al het idee dat ik achtervolgd werd

Interview Jopie Abraham in het NRC Dagblad
De Antilliaanse politicus Jopie Abraham (67) krijgt van minister Plasterk (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, PvdA) geen inzage in zijn dossier bij de inlichtingendienst AIVD. Plasterk erkent in een brief aan de voormalig minister van de Nederlandse Antillen en oud-bestuurder van Bonaire dat de AIVD informatie over hem verzameld heeft. Maar Abraham mag die omwille van de „nationale veiligheid” niet zien.

Toegang tot de eigen gegevens bij de AIVD is een wettelijk recht. Uitgezonderd zijn actuele gegevens en – onder meer – informatie over bronnen en werkwijze van de AIVD.

Deze krant meldde in 2013 dat de AIVD jarenlang politici op Bonaire bespioneerd heeft. Uit de publicatie werd duidelijk dat tussen 2005 en 2010 Ramonsito Booi, partijleider van de christen-democratische UPB, en gedeputeerde Burney El Hage gevolgd zijn. Zij onderhandelden met het Nederlandse kabinet over aansluiting bij Nederland.

Abraham, oud-partijleider van de Partido Demokrátiko Boneriano, wilde weten of de AIVD ook hem in de gaten gehouden heeft en vroeg zijn dossier op. Hij onderhandelde eveneens met Nederland. Sinds de opheffing van de Nederlandse Antillen in 2010 zijn Bonaire, Saba en Sint Eustatius bijzondere Nederlandse gemeente.

Het bespioneren van de Antilliaanse politici was een illegale operatie van de AIVD, verborgen gehouden voor het toenmalige Antilliaanse kabinet. De AIVD mocht op Antilliaans grondgebied alleen inlichtingen- en veiligheidsoperaties ontplooien indien hiervoor toestemming was verleend door de minister-president van de Antillen. Toenmalig premier Emily de Jongh-Elhage verklaarde tegenover NRC Handelsblad van niets te hebben geweten. Plasterk antwoordde in 2013 op Kamervragen van D66 en PvdA „niet in het openbaar” te kunnen reageren. De AIVD reageert zelf nooit op individuele zaken.

Hoe kwam u erbij om uw dossier bij de AIVD op te vragen?

„Ik had al langer een vreemd gevoel. Toen ik Statenlid was, verdwenen documenten uit mijn kantoor. Twee keer is er ingebroken. Ik vermoedde achtervolgd te worden. Twee jaar geleden bleek dat de AIVD onze politieke tegenstanders op Bonaire bespioneerd had. Later stelde mijn biograaf mij de vraag: ‘Zeg Jopie, ben jij niet ook in de gaten gehouden?’ ”

Minister Plasterk heeft u, ook na bezwaar, laten weten dat u uw dossier niet mag inzien. Als argument noemt hij onder meer de staatsveiligheid.

„In de periode dat de AIVD informatie over mij heeft verzameld, waren de Nederlandse Antillen een autonoom land. De toenmalige premier verklaarde dat de spionage onbekend was bij haar en haar diensten. Het was een illegale operatie. Dat heeft NRC ook in een onderzoek vastgesteld. Plasterk komt nu met oneigenlijke argumenten om de zaak in de doofpot te stoppen.”

Welke argumenten?

„Hij zegt bijvoorbeeld dat AIVD-bronnen gevaar lopen. Ik denk dat er voldoende mogelijkheden zijn om de documenten zo te bewerken dat de bronnen beschermd worden en ik wel zicht krijg op wat er over mij verzameld is.”

Plasterk weigert ook uw klacht – dat de AIVD niet rechtmatig heeft gehandeld tegenover u – door te sturen naar de commissie die toezicht houdt op de AIVD.

„De minister beroept zich op de procedure. Daarin staat dat een klacht niet in behandeling genomen hoeft te worden wanneer de gedragingen van de AIVD langer dan een jaar voor het indienen van de klacht hebben plaatsgevonden. Vreemd, want ik weet pas sinds 24 november 2014 dat de AIVD ook mij op de korrel had. Die dag liet Plasterk mij per brief weten dat er een dossier is. Dat Plasterk mijn klacht niet wil doorsturen, versterkt mijn argwaan. Ik zal daarom de commissie zelf een brief sturen.”

Hoe ernstig is het?

„Ik constateer dat op Bonaire politici van alle partijen in de gaten zijn gehouden. Dat gebeurde toen wij onderhandelden met Nederland over onze toekomstige positie in het koninkrijk. Mijn somberste beeld is dat de AIVD ook op andere eilanden politici onbevoegd heeft bespioneerd. Dat moet maar eens duidelijk worden.”

Jopie Abraham

De oud-partijleider van de Partido Demokrátiko Boneriano, krijgt omwille van de ‘nationale veiligheid’ geen inzage in zijn AIVD-dossier.

Dit artikel is verschenen in het NRC Handelsblad van vrijdag 25 september op pagina 8

NRC 25 september 2015